زبان عرفان و قدرت در عصر ایلخانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی

2 گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

اساس مقاله پیش رو درباره این سؤال است که ویژگی‌های زبان عرفان در قرن هفتم و هشتم شمسی یعنی در زمان حکومت ایلخانان چیست؟ لذا با تأسی به تئوری‌های زبان‌شناختی ویتگنشتاین و تئوری قدرت/ دانش فوکو می‌کوشد ویژگی‌های زبان عرفان در این عصر را توضیح دهد. از نگاه مقاله پیش رو زبان عرفان از تجربیات درونی انسان ناشی می‌شود و مربوط به حواس ظاهر نیست؛ ولی آثار عرفا به زبان متداول بشری بیان شده است. کوشش مقاله حاضر این است که با بررسی مهم‌ترین شاخصه‌های اصلی زبان عرفان چون عقل‌گریزی، عادت‌ستیزی و تعدی به تابوها و رازآمیزبودگی، رابطه هر یک از این ویژگی‌های زبانی را با قدرت‌های سیاسی مستقر توضیح دهد. 

کلیدواژه‌ها


  1. 1. ابن‌القیسرانی؛ دیوان اشعار؛ تحقیق غاده المقدم عدره؛ قاهرة: الموسسة الجامعیة للدراسات والنشر، 1999م.

    2. ابن‌عربی، محمد؛ تنزل الاملاک من عالم الارواح الی عالم الفلاک؛ تصحیح طه عبدالباقی سرور و زکی عظیمه؛ ج1، بیروت: دارالفکر العربی، 1380.

    3. اکوان، محمد؛ «ویتگنشتاین: زبان و فلسفه»؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 48، ش160، زمستان 1380، ص293-308.

    4. آقابخشی، علی و مینو افشاری؛ فرهنگ علوم سیاسی؛ تهران: چاپار، 1383.

    5. آشوری، داریوش؛ شعر و اندیشه؛ تهران: نشر مرکز، 1377.

    6. بیانی، شیرین؛ مغولان و حکومت ایلخانی در ایران؛ تهران: سمت، 1386.

    7. پاپکین و استرول؛ کلیات فلسفه؛ ترجمه سیدجلال‌الدین مجتبوی؛ تهران: انتشارات حکمت، 1389.

    8. لین، جورج؛ ایران در اوایل عصر ایلخانان؛ ترجمه ابوالفضل رضوی؛ تهران: امیرکبیر، 1389.

    9. حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد؛ دیوان حافظ؛ تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی؛ تهران: انتشارات پروان، 1390.

    1. الحاکم، محمدابن‌حسین خلیفه نیشابوری؛ تاریخ نیشابور؛ مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی؛ تهران: آگه، 1357.
    2. حرانی، ابن‌شعبه؛ تحف العقول عن آل الرسول؛ مصحح علی‌اکبر غفاری؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم، [بی‌تا].
    3. حق‌شناس، علی‌محمد؛ زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنّت و مدرنیته؛ تهران: آگاه، 1382.
    4. دریفوس، هیوبرت و پل رابینو و میشل فوکو؛ فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک؛ ترجمه حسین بشیریه؛ تهران: نشر نی، 1378.
    5. راسل، برتراند؛ جهانی که من می‌شناسم؛ ترجمه روح‌الله عباسی؛ تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۴۵.
    6. رضوانی، محسن؛ جامعه‌شناسی فلسفه سیاسی؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388.
    7. سبحانی، توفیق؛ «زبان یونانی در شعر مولانا»؛ اطلاعات حکمت و معرفت، ش55، 1389، ص34-35.
    8. سپهسالار، فریدون‌ابن‌احمد؛ زندگی‌نامه مولوی؛ چ6، تهران: انتشارات اقبال، 1384.
    9. سعدی، مصلح‌الدین؛ غزلیات سعدی؛ تصحیح محمدعلی فروغی؛ تهران: ققنوس، 1393.
    10. سلیمانیان، حمیدرضا؛ «نگاهی به چشم‌اندازهای عارفان از چشم‌اندازهای معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی»؛ فصلنامه ادب‌پژوهی، ش11، بهار 1389، ص143-166.
    11. سمنانی، علاءالدوله؛ چهل مجلس؛ تصحیح عبدالرفیع حقیقت؛ تهران: انتشارات اساطیر، 1379.
    12. شفیعی کدکنی، محمدرضا؛ موسیقی شعر؛ تهران: آگاه، 1368.
    13. تبریزی، شمس‌الدین محمد؛ مقالات شمس تبریزی؛ تصحیح محمدعلی موحد؛ تهران: انتشارات خوارزمی، 1391.
    14. ضرابی‌ها، محمدابراهیم؛ نگاه ناب: تفسیری جامع، نمادین، عرفانی و ادبی از مجموعه اشعار هشت کتاب سهراب سپهری؛ تهران: بینادل، 1384.
    15. طباطبایی، سیدجواد؛ زوال اندیشه سیاسی در ایران؛ تهران: کویر، 1373.
    16. عابدی، محمود و محمد شادروی‌منش و بدریه قوامی؛ «کلمات ترکی مغولی در کلیات شمس»؛ آیینه میراث، ش54، 1393، ص232-259.
    17. عطار، فریدالدین؛ تذکرة الاولیا؛ به کوشش محمد استعلامی؛ چ14، تهران: زوار، ۱۳۸۳.
    18. _____؛ منطقالطیر؛ مقدمه و تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی؛ [بی‌تا].
    19. علی‌زمانی، امیرعباس؛ زباندین؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1375.
    20. عنایت، حمید؛ بنیاد فلسفه سیاسی در غرب؛ تهران: انتشارات زمستان، 1377.
    21. عین‌القضات همدانی؛ تمهیدات؛ تصحیح عفیف عسیران؛ تهران: منوچهری، 1377.
    22. _____؛زبدةالحقایق؛ متن عربی تصحیح عفیف عسیران؛ ترجمة مهدی تدین؛ [بی‌تا].
    23. فرای، نورتروب؛ رمز کل: کتاب مقدس و ادبیات؛ ترجمة صالح حسینی؛ تهران: نیلوفر، 1379.
    24. کیانی، محسن؛ تاریخ خانقاه در ایران؛ تهران: طهوری، 1369.
    25. مطهری، مرتضی؛ عدل الهی؛ تهران: صدرا، 1357.
    26. منور، محمدبن‌؛ اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید؛ تهران: آگه، 1393.
    27. ناطور افلاکی، احمد ابن اخی؛ مناقب العارفین؛ تصحیح بازیچی؛ تهران: نشر دنیای کتاب، 1385.
    28. نسفی عزیزالدین؛ کشف الحقایق؛ به اهتمام و تعلیق احمد مهدوی دامغانی؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
    29. نیکلسون، رینولد الین؛ شرح مثنوى معنوى مولوى؛ ترجمه و تعلیق: حسن لاهوتى، با پیشگفتار سیدجلال‌الدین آشتیانى؛ چ2، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، 1378.
    30. هادسون، ویلیام دانالد؛ لودویگویتگنشتاین؛ ترجمة مصطفی ملکیان؛ تهران: گروس، 1378.
    31. هارتناک، یوستوس؛ ویتگنشتاین؛ ترجمة منوچهر بزرگمهر؛ تهران: خوارزمی، 1351.
    32. Lee T. Lemon and Marion J.Reis; Russian Formalist Criticism Four Essays; Lincoln: University of Nebraska Press, 1965.

    Leo strauss; persecution and the Art of Writing; Chicago: university of Chicago press, 1952.