استادیار گروه اخلاق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
چکیده
درک صحیح زیبایی یکی از پایههای کمال معنوی انسان و زیباییشناسی از مؤثرترین سامانههای ادراکی او در رویارویی با جهان خارج است. باور صحیح دربارة حقیقت عقلانی و معیارهای درست زیبایی میتواند ما را با خاستگاه آن در هستی آشنا و نظام اخلاقی انسان را اصلاح کند. به همین دلیل گفتمان مدرن میکوشد زیبایی را از حوزة عقل به حیطة نفس بکشاند و تا حد تابعی از حواس و تجارب زیستی انسان بکاهد. این مقاله در صدد است از یک سو با تعیین کمال وجودی به عنوان معیار درست برای تشخیص زیبایی در برابر معیار تناسب که برساختة ارسطو و پیروان اوست، و از سویی دیگر، معیارهایی چون میل، عادت، لذت و منفعت که نظریة استناد زیبایی به نفس انسان را موجب شدهاند، رابطة اینهمانی زیبایی و وجود را اثبات کرده، از این رهگذر ثابت کند که سرچشمة زیبایی ذات اقدس الهی است که خود، جمال مطلق است.
_____؛ النجاة من الغرق فى بحر الضلالات؛ مقدمه و تصحیح از محمدتقى دانشپژوه؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
ابوالقاسمزاده، مجید؛ «زیباشناسی کانت شرح و تفسیری بر مقالة تبیین کانت از داوری زیباشناختی»؛ مجلة زیباشناخت، ش10، 1383، ص187-196.
احسایی، ابنابیجمهور، محمد بن زینالدین؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیثالدینیة؛تصحیح مجتبی عراقی؛ چ1، قم: انتشارات سیدالشهدا7، 1403ق.
احمدوند، ولیمحمد؛ «پروسة تغییر فکری - فرهنگی پارادایم سنت»؛ کتاب نقد، ش50 و 51، بهار و تابستان 1388، ص269-290.
اسفراینى نیشابورى، فخرالدین؛ شرح کتاب النجاة لابنسینا (قسم الالهیات)؛ مقدمه و تحقیق دکتر حامد ناجى اصفهانى؛ چ1، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، 1383.
افضلیفر، غلامعلی؛ زیبایی و هنر:مجموعة هنر و ماوراءالطبیعه؛ تدوین سیدعباس نبوی؛ چ1، تهران: دفتر نشر معارف، 1381.
ایجی، عضدالدین عبدالرحمن بن احمد؛ المواقف فی علم الکلام؛ قاهره: مکتبة البتنبی، [بیتا].
بوذرینژاد، یحیی؛ «تعریف هنر و زیبایی نزد قاضی سعید قمی»؛ مجلة فلسفه و کلام اسلامی، ش1، 1390، ص29-42.
توحیدی، ابوحیان علی بن محمدعباس بغدادی؛ المقاسبات؛ شرح حسن السندوبی؛ چ3، کویت: دار سعاد الصباح، 1422ق.
جامی، عبدالرحمان؛ سه رساله در تصوف:لوامع ولوایح در شرح قصیدة خمریة ابنفارض و در بیان معارف و معانی عرفانی به انضمام شرح رباعیات در وحدت وجود؛ مقدمة ایرج افشار؛ تهران: انتشارات منوچهری، [بیتا].
جعفری، محمدتقی؛ زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام؛ چ3، تهران: مؤسسة تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1381.
حر عاملى، محمدبنحسن؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة:، چ1، مشهد: آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوثالإسلامیة، 1414ق.
دورانت، ویلیام جمیز؛ لذات فلسفه؛ ترجمة عباس زریاب؛ چ12، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1378.
سبزواری، حاج ملا هادی؛ شرح المنظومة؛ تصحیح و تعلیق آیتالله حسنزاده آملى؛ تحقیق و تقدیم از مسعود طالبى؛ تهران: نشر ناب، 1369.
سلمانی، علی؛ «دیدگاه هیوم در باب زیبایی»؛ پژوهشهای فلسفی،نشریۀ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ش219، 1389، ص71-87.
سید قطب؛ فی ظلال القرآن؛ بیروت: دار الشروق، 1408ق/ 1988م.
_____؛ منهج الفن الاسلامی؛ [منبع الکترونیکی]، منبر الجهاد والتوحید، [بیتا].
شیرازی، صدرالدین محمدبنابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة؛ بیروت: دار الاحیاء التراث العربی، 1410ق.
_____؛ الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة؛ تصحیح و تعلیق سیدجلالالدین آشتیانى؛ چ5، قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، 1382.
_____؛ المبدأ والمعاد؛ تصحیح جعفر نظری و محمد ذبیحی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
میرداماد، میرمحمدباقر؛ قبسات؛ به اهتمام دکتر مهدى محقق، دکتر سیدعلى موسوى بهبهانى، پروفسور ایزوتسو و دکتر ابراهیم دیباجى؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1367.
_____؛ تقویم الایمان؛ با تعلیقات ملا علی نوری؛ تحقیق علی اوجبی؛ چ1، تهران: مرکز نشر میراث مکتوب، 1382.
هاشمنژاد، حسین، سیدجواد نعمتی؛ «زیباییشناسی در فلسفة صدرالمتألهین»؛ دوفصلنامة علمی پژوهشی فلسفه، ش2، 1390، ص137-162.
هنفلینگ، اُسوالد؛ چیستی هنر؛ ترجمة علی رامین؛ چ3، تهران: انتشارات هرمس، 1384.