ORIGINAL_ARTICLE
الگوی استخراج نظاممند منابع و ابزارهای معرفت از قرآن کریم
مسئله منابع و ابزارهای معرفت و تفکیک صحیح آنها از همدیگر، همواره مورد بحث عالمان معرفتشناسی بوده است. به دلیل جایگاه والای قرآن نزد اندیشمندان مسلمان در تبیین اندیشۀ اسلامی، توجه به آموزههای آن در این مسئله و بهدستآوردن منابع و ابزاهای معرفت قرآنی، همچون دیگرمسائل معرفتی برای معرفتشناسان اسلامی، اهمیت ویژهای خواهد داشت. علاوه بر استفادههایی که با روشهای معمول در قرآنپژوهی موضوعی، در حل این مسئله از ساحت قرآن کریم صورت گرفته است، میتوان با رویکردی جدید، به نتایج کاملتری در شناسایی و تفکیک منابع و ابزارهای معرفت قرآنی دست یافت. در این کتاب آسمانی، استعمال واژههای دارای بار معرفتی در قالبی خاص، الگویی را برای استخراج نظاممند منابع و ابزارهای معرفتی که در خدمت هدف هدایتگری قرآن قرار میگیرند، در اختیار ما قرار میدهد. در این تحقیق ابتدا وحدت ساختاری برخی عبارات قرآن در بهکارگیری واژگانی که از لحاظ معرفتشناسی در قاموس اصطلاحات قرآنی حائز اهمیتاند، نشان داده میشود و بر اساس ارکان این ساختار، الگویی برای شناسایی و استخراج منابع و ابزارهای معرفت قرآنی، معرفی میشود، سپس معنای لغوی و اصطلاحی واژگان معرفتی بهکاررفته در این الگو مورد بررسی قرار میگیرد. در ادامه با دنبالکردن این الگو در تمامی آیات، منابع و ابزارهای معرفت قرآنی استخراج شده، به صورت دستهبندیشده ارائه میگردد.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30570_1a90734c8741204cd4765a72909b4767.pdf
2018-02-20
5
34
قرآن
منابع معرفت
ابزارهای معرفت
الگوی استخراج
آیه
ذکری
عبرت
بلاغ
علی
مولائی
alimolaei86@gmail.com
1
گروه مطالعات قرآن و حدیث پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
LEAD_AUTHOR
مهدی
گلشنی
golshani@sharif.edu
2
استاد فیزیک و مدیر گروه فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف تهران
AUTHOR
*قرآن کریم؛ ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی؛ چ2، قم: دار القرآن الکریم، 1373.
1
*نهجالبلاغه؛ سید رضی، ترجمۀ محمد دشتی؛ چ1، قم: نشر مشهور، 1379.
2
ابراهیمیان، سیدحسین؛ معرفتشناسی در عرفان؛ چ1، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1378.
3
ابناثیر، مبارک بن محمد؛ النهایة فی غریب الحدیث و الأثر؛ چ4، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367.
4
ابنمنظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ چ3، بیروت: دار صادر، 1414ق.
5
ازهری، محمد بن احمد؛ تهذیب اللغة؛ چ1، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
6
جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم تفسیر قرآن کریم؛ چ3، قم: مرکز نشر اسراء، 1385.
7
ـــــ؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم- توحید در قرآن؛ ج2، چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1383.
8
ـــــ؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم- معرفتشناسی در قرآن؛ ج13؛ چ6، قم: مرکز نشر اسراء، 1387.
9
ـــــ؛ سرچشمۀ اندیشه؛ چ3، قم: نشر اسراء، 1386.
10
جوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة؛ چ1، بیروت: دار العلم للملایین، 1376.
11
10. حجتی، سیدمحمدباقر؛ پژوهشى در تاریخ قرآن کریم؛ چ6، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1372.
12
11. حسینزاده، محمد؛ کاوشی در ژرفای معرفتشناسی 2: منابع معرفت؛ چ1، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1386.
13
12. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ چ1، بیروت: دار القلم، 1412ق.
14
13. رامیار، محمود؛ تاریخ قرآن؛ چ3، تهران: امیرکبیر، 1369.
15
14. رودگر، محمدجواد؛ «معرفت نفس در تفسیر المیزان»، رواق اندیشه؛ ش18، 49-70، 1382.
16
15. سیوطی، جلالالدین و محلی، جلالالدین؛ تفسیر الجلالین؛ چ1، بیروت: مؤسسۀ النور للمطبوعات، 1416ق.
17
16. شاکر، محمدکاظم و فخاری، علیرضا؛ «ذکر در قرآن با تکیه بر معنای وحیانی آن»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، ش14، 7-32، 1389.
18
17. صدوق، محمد بن علی بن بابویه؛ عیون أخبار الرضا u؛ تهران: انتشارات جهان، 1378.
19
18. طباطبائی، سیدمحمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1417ق.
20
19. ـــــ؛ مهر تابان؛ چ8، مشهد: نور ملکوت قرآن، 1426ق.
21
20. عسکری، ابوهلال حسن بن عبدالله؛ الفروق فی اللغة؛ چ1، بیروت: دار الافاق الجدیدة، 1400ق.
22
21. علیتبار فیروزجایی، رمضان؛ معرفت دینی، حقیقت، ماهیت و ارزش؛ چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392.
23
22. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین؛ چ2، قم: نشر هجرت، 1409ق.
24
23. فعالی، محمدتقی؛ «منطق صوری فهم معنای واژه های قرآن»، اندیشه نوین دینی؛ ش33، 1392.
25
24. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب؛ القاموس المحیط؛ چ1، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
26
25. فیومی، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى؛ چ2، قم: دار الهجرة، 1414ق.
27
26. قایمیمقدم، محمدرضا؛ «روش عبرتدهی در قرآن»، تربیت اسلامی؛ ش1، 1384.
28
27. قرشی، سیدعلیاکبر؛ قاموس قرآن؛ چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1371.
29
28. کلینی، محمد بن یعقوب؛ کافی؛ چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
30
29. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ چ2، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
31
30. مرکز فرهنگ و معارف قرآن؛ دائرۀالمعارف قرآن کریم؛ چ1، قم: بوستان کتاب، 1389.
32
31. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ چ3، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1430.
33
32. مطهری، مرتضی؛ مجموعۀ آثار، ج2؛ تهران: انتشارات صدرا، 1390.
34
33. ـــــ؛ مجموعۀ آثار، ج4؛ تهران: انتشارات صدرا، 1389.
35
34. ـــــ؛ مجموعۀ آثار، ج13؛ تهران: انتشارات صدرا، 1373.
36
35. ـــــ؛ مجموعۀ آثار، ج26؛ تهران: انتشارات صدرا، 1390.
37
36. معلمی، حسن؛ پیشینه و پیرنگ معرفتشناسی اسلامی؛ چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386.
38
37. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ چ1، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1374.
39
38. ـــــ؛ سوگندهاى پربار قرآن؛ چ2، قم: مدرسة الامام علی بن ابیطالب7، 1386.
40
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل انتقادی مبانی معرفتشناختی اومانیسم دکارتی بر اساس اندیشۀ علامه جعفری
اومانیسم به عنوان نگرش حاکم بر دوره مدرنیته، موجودیت خود را تا حدود بسیاری مرهون مبانی و روش معرفتشناختی دکارت است. ویژگی اصلی معرفتشناسی دکارت اصالتدادن به عقلانیت ابزاری است. به عقیدۀ او میتوان با عقل و بدون هرگونه توسّلی به حواس، به شناختی از واقعیت دست یافت. او با این مبنا خود را به نحوى مطلق به صورت موجودى مىشناسد که وجودش یقینىتر از همه چیز است. او اگرچه یک اومانیست به معنای امروزی نیست، اما محصول معرفتشناسیاش تصویری از انسان ارائه میکند که او را محور جهان هستی و ماسوای او را ذیل هستی او قرار میدهد. علامه محمدتقی جعفری از جمله فیلسوفان معاصر است که با عرضۀ مبانی معرفتشناختی متفاوتی به نقد اومانیسم پرداخته است. او ضرورت شناخت را در راستای نظام حیات معقول میبیند و معتقد است حواس طبیعی، عقل نظری، شهود عرفانی و وحی از ابزار معرفت است. این مقاله به قصد تحلیل انتقادی اومانیسم دکارتی ابتدا ارکان معرفتشناسی دکارت را تبیین و در ذیل هر یک دیدگاه علامه جعفری و وجوه تشابه و تضاد اندیشه آن دو را مطرح نموده است.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30571_51dcc570af27126923eca14c832de010.pdf
2018-02-20
35
66
معرفتشناسی
اومانیسم
دکارت
علامه جعفری
نرگس
ابوالقاسمی
ghasemi1091@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری رشته کلام امامیه دانشگاه علوم قرآن و حدیث پردیس تهران
LEAD_AUTHOR
عبدالله
نصری
nasri_a32@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
فضل الله
خالقیان
khaleghian2010@gmail.com
3
دانشکده علوم قرآن و حدیث شهر ری
AUTHOR
استراترن، پل؛ آشنایی با دکارت؛ ترجمه هومن اعرابی؛ چ1، تهران: نشر مرکز، 1386.
1
اسفندیاری، سیمین؛ «کوگیتوی دکارت و جهات تاریخی آن در اندیشۀ آگوستین و انسان معلق ابنسینا»، مجلۀ تاریخ فلسفه؛ ش1، 1389، ص35-62.
2
ـــــ؛ «تطبیق زیباییشناسی در فلسفۀ افلاطون و دکارت»، نشریۀ فلسفه؛ س41، ش1، 1392.
3
امیر، مسعود؛ «بازخوانی نظریۀ شک دکارت»، مجلۀ آینۀ معرفت؛ ش16، 1387، ص157-170.
4
بریه، امیل؛ تاریخ فلسفۀ قرن هفدهم؛ ترجمه اسماعیل سعادت؛ چ1، تهران: انتشارات هرمس، 1385.
5
پیری، علی؛ «بررسی تطبیقی شک در امام محمد غزالی و رنه دکارت»، فصلنامۀ تخصصّی فلسفه و کلام؛ س2، ش4، 1390.
6
پویمن، لوئیس پی؛ معرفتشناسی؛ ترجمه رضا محمدزاده؛ تهران: دانشگاه امام صادق 7، 1387.
7
جعفری، محمدتقی؛ تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلالالدین محمد بلخی؛ ج2، 3، 4، 10، چ11، تهران: انتشارات اسلامی، 1367.
8
ـــــ؛ ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه؛ ج6، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1376.
9
10. ـــــ؛ شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی؛ تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1389.
10
11. ـــــ؛ معرفتشناسی؛ تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1393.
11
12. دکارت، رنه؛ اصول فلسفه؛ ترجمه منوچهر صانعی درهبیدی؛ تهران: انتشارات آگاه، 1364.
12
13. ـــــ؛ تأملات در فلسفۀ اولی، ترجمه احمد احمدی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1369.
13
14. ـــــ؛ قواعد هدایت ذهن، ترجمه منوچهر صانعی؛ چ1، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1372.
14
15. ـــــ؛ اعتراضات و پاسخها؛ ترجمه علی افضلی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1384.
15
16. ـــــ؛ گفتار در روش راهبردن عقل، به ضمیمۀ سیر حکمت در اروپا؛ ترجمه محمدعلی فروغی؛ تهران: انتشارات نیلوفر، 1388.
16
17. دیویس، تونی؛ اومانیسم؛ ترجمه عباس مخبر؛ چ1، تهران: نشر مرکز، 1378.
17
18. رحمتی، حسینعلی؛ «دکارت و نردبان معکوس: همسخنیهای فلسفۀ دکارت و اومانیسم رنسانس»، فصلنامۀ پژوهشهای فلسفی کلامی؛ س11، ش1، 1388.
18
19. رحیمیان، سعید و رهبر، حسن؛ «معرفتشناسی در نظام فلسفی دکارت و سهروردی»، فصلنامۀ تأملات فلسفی؛ س1، ش4، 1388.
19
20. رندال، جان هرمن؛ سیر تکامل عقل نوین؛ ترجمه ابوالقاسم پاینده؛ چ2، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1376.
20
21. صانعپور، مریم؛ خدا و دین در رویکردی اومانیستی؛ تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر، 1381.
21
22. صانعیدره بیدی، منوچهر؛ اصول فلسفۀ دکارت؛ تهران: انتشارات بینالمللی هدی، 1376.
22
23. عبدی، حسن؛ «عقلانیت در فلسفۀ دکارت»، مجلۀ معرفت فلسفی؛ دورۀ 5، ش3، 1387، ص213 ـ 243.
23
24. قربانی، قدرتاله؛ «نسبت انسان و حقیقت از منظر فیلسوفان مدرن»، دو فصلنامۀ انسانپژوهی دینی؛ س10، ش30، 1392.
24
25. کاپلستون، فردریک؛ تاریخ فلسفه؛ ج4، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و سروش (صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران)، 1380.
25
26. گریلینگ، ای بسی و دیگران؛ نگرشهای نوین در فلسفه: معرفتشناسی، فلسفۀ دین، فلسفۀ اخلاق، فلسفۀ تحلیلی؛ ترجمه یوسف دانشور و دیگران؛ چ1، قم: مؤسسۀ فرهنگی طه، دانشگاه قم، 1380.
26
27. نصری، عبداله؛ تکاپوگر اندیشهها؛ چ4، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، 1387.
27
28. ـــــ؛ انسان الهی: تحلیل شخصیت امام علی u از دیدگاه علامه جعفری؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1388.
28
29. یثربی، یحیی؛ نقد غزالی: تحلیلی از خردورزی و دینداری امام محمد غزالی؛ تهران: کانون اندیشۀ جوان، 1384.
29
Descartes, Rene; “Meditations on First Philosophy”; Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
30
____; “Principles of Philosophy”; Published In Key Philosophical Writings, Translated By Elizabeth S. Haldane and G. R. T. Ross, Great Britain: Word Worth Classic Of World Literature Press, 1997.
31
____; [CSM 1]; “The Philosophical Writings”; trans Cottingham J., & Stoothoff R., & Murdoch D.; Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
32
____; [CSM 2]; “The Philosophical Writings”; trans Cottingham J., & Stoothoff R., & Murdoch D.; Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
33
____; [CSM 3]; “The Philosophical Writings”; trans Cottingham J., & Stoothoff R., & Murdoch D., & Kenny A.; Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
34
G. R. T. Ross; “The Philosophical Works of Descartes”; Replies To The Second Set of Objection; Cambridge: Cambridge University Press, 1911, pp.30-51.
35
ORIGINAL_ARTICLE
استعاره مفهومی سمع و اُذن در آیات قرآن
در معناشناسی شناختی، استعاره مفهومی، نگاشت قلمرو مبدأ به سمت قلمرو مقصد میباشد، همراه با تناظرهایی (نگاشتهای مفهومی) بین حوزه مبدأ و حوزه مقصد. در این روش به وسیله استعاره مفهومی، از طریق قلمرو تجربی بهطورتقریبی بر قلمرو تجربی دیگرنگاشت میشود. در این اتفاق قلمرو دوم تا حدی از طریق قلمرو اول درک میشود. این نوشتار دو واژه «سمع» و «اُذن» را با روش استعاره مفهومی، در آیات قرآن تحلیل و بررسی نموده است. واژه سمع به صورت اسمی و فعلی در قرآن استعمال گردیده که این واژه همواره در حالت اسمی به شکل مفرد بیان میگردد. در لغت معانی گوناگونی برای این واژه ذکر شده است که اُذن یکی از آن معانی میباشد. آیات قرآن بهطوراستعاری ملکیت سمع را بیان میدارند. نظریه استعاره مفهومی در معناشناسی شناختی مترصد است با توجه به نگاشتهای موجود بین قلمرو مبدأ و مقصد، درک بهتر و صحیحی از حوزه مقصد ارائه نماید. همانگونهکه در اعیان خارجیه ملکیت امری انتزاعی است، ولی ثمن و مثمن امور حقیقی تلقی میگردند، خداوند مالک سمع، به عنوان امری حقیقی تلقی میگردد. آفرینش سمع در آیات قرآن به گونهای مطرح میشود که ضمن بیان ایجاد این دستگاه مدرکه در وجود انسان، خلقت این بخش فرابدن از دیگردستگاههای بدنی بشر متمایز گردد. قرآن سرشت سمع را نه تنها از بعد بدنی متمایز معرفی مینماید که این قوه را از دیگرقوای مدرکه نیز تفکیک میکند. در مفهومسازی قرآن، سمع از بصر، عقل، فؤاد و قلب کاملاً مستقل معرفی میگردد. آیات قرآن حتی سمع را از اذن تفکیک نموده، این دو را از یکدیگر متمایز معرفی میکند. واژه اذن در قرآن به عنوان ابزاری در دستگاه حس شنوایی مطرح میشود. قرآن برای این بخش از دستگاه شنوایی موانعی ذکر میکند. اگر برای اذن مانعی محقق گردد، اگرچه فرد از شنیدن انواع اصوات محروم نمیگردد، برای سخن حق، استماع نخواهد داشت.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30572_16c9a8df60c09e8c895ee800667fac4a.pdf
2018-02-20
67
88
سمع
اذن
استعاره مفهومی
حس شنیداری
سید مهدی
میرزابابایی
mirzababaii@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث
AUTHOR
قرآن کریم؛ ترجمه قرآن آیتالله العظمی مکارم شیرازی.
1
بارسلونا، آنتونیو؛ استعاره و مجاز با رویکرد شناختی؛ ترجمه فرزان سجودی، لیلا صادقی و تینا امراللهی؛ چ1، تهران: انتشارات نقش جهان، 1390.
2
ابنعاشور؛ التحریر و التنویر؛ [بیجا]، [بینا]، [بیتا].
3
ابنفارس؛ معجم مقاییس اللغه؛ ج6، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
4
ازهری، محمد بن احمد؛ تهذیب اللغة؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
5
روشن، بلقیس و لیلی اردبیلی؛ مقدمهای بر معناشناسی شناختی؛ تهران: نشر علم، 1392.
6
حجازی، محمد محمود؛ التفسیر الواضح؛ بیروت: دار الجیل الجدید، 1413ق.
7
راسخ مهند، محمد؛ درآمدی بر معناشناسی شناختی نظریهها و مفاهیم؛ تهران: سمت، 1393.
8
راغب، حسین بن محمد؛ مفردات الفاظ القرآن؛ بیروت: دار القلم، 1412ق.
9
زحیلی، وهبة بن مصطفی؛ التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج؛ بیروت- دمشق: دار الفکر المعاصر، 1418ق.
10
10. شمسالدین الشهرزوری؛ رسائل الشجرة الالهیه فی علوم الحقائق الربانیة؛ تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران، 1383.
11
11. صفوی، کورش؛ نوشتههای پراکنده (دفتر اول معناشناسی)؛ تهران: نشر علمی، 1391.
12
12. طباطبایی، محمدحسین؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ تهران: صدرا، [بیتا].
13
13. ـــــ؛ المیزان؛ چ5، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
14
14. طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان؛ چ3، تهران: ناصر خسرو، 1372.
15
15. عظیمیفرد، فاطمه؛ فرهنگ توصیفی نشانهشناسی؛ تهران: علمی، 1392.
16
16. رازی، فخرالدین؛ المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات؛ چ2، قم: بیدار، 1411ق.
17
17. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1420ق.
18
18. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین؛ چ2، قم: هجرت، 1409ق.
19
19. قائمینیا، علیرضا؛ معناشناسی شناختی قرآن؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390.
20
20. مراغی، احمد بن مصطفی؛ داراحیاء التراث العربى؛ بیروت: [بینا]، [بیتا].
21
21. ملاصدرا، محمد؛ اسفار اربعه؛ چ3، بیروت: دار احیاء التراث، 1981م.
22
22. گیررتس؛ نظریههای معنیشناسی واژگانی؛ ترجمه کورش صفوی؛ تهران: انتشارات علمی، 1393.
23
ORIGINAL_ARTICLE
استقرا و تجربه در نظر فارابی
مشکل استقرا یکی از مسائلی است که فیلسوفان بسیاری برای حل آن کوشیدهاند. اینکه آیا میتوان با مشاهده جزئیات به دانش کلی و یقینی دست یافت، مسئلهای بوده که در تمام ادوار ذهن فیلسوفان را به خود مشغول داشته است. فارابی نیز در این مسیر گام نهاده و سعی کرده است در ابتدا استقرا را در قالب قیاس بریزد تا بتواند نتیجه حاصل از آن را یقینی کند؛ اما خودش ناکارآمدی آن را در مییابد، سپس با تلفیق استقرا و تمثیل، روشی جدید پیشنهاد میکند. در این نوشتار، درابتدا شرح فارابی بر استقرای ارسطو آنچنانکه در آنالوطیقای اول آمده، بررسی میشود. در مرحله بعد نظر فارابی در کتاب القیاس میآید و سپس «نقله» که حاصل تلفیق تمثیل و استقراست، به عنوان راهکار پیشنهادی او برای حل مشکل استقرا معرفی میشود. در آثار حکما و منطقدانان مسلمان ممکن است این بحث، یعنی نقله در ذیل بحث تمثیل مطرح شده باشد؛ ولی به نظر میرسد این کار تحت تأثیر متکلمان صورت گرفته باشد. تکنیک نقله ازآنجاکه امکان گسترش علم را فراهم میسازد، بیشتر برای حل مشکل استقرا کارآمد است. در ادامه تجربه در آثار فارابی بررسی میشود و در آخر، پس از تحلیل نظر فارابی در خصوص قیاسیکردن استقرا به این نتیجه میرسیم که قیاس به دلیل داشتن تفاوت ماهوی با استقرا، ابزار مناسبی برای توجیه استقرا نیست و نقله نیز هرچند دانش عمیقتری در باب موضوع مورد نظر تولید میکند، همچنان در دستیافتن به یقین ناکام میماند.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30573_039d21113834df6efb8c564c315f8fe0.pdf
2018-02-20
89
112
فارابی
استقرا
نقله
استدلال به شاهد بر غایب
تجربه
زهرا
اسماعیلی
z_esmaeeli@yahoo.com
1
دانشگاه بین المللی امام خمینی
AUTHOR
سیدمحمد
حکاک
smhakakgh@gmail.com
2
دانشگاه بین المللی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
ابنسینا، ابوعلی؛ الشفاء- المنطق؛ راجعه و قدم له الدکتور ابراهیم مدکور، تحقیق سعید زاید؛ ج2، مکتبة آیةا... العظمی المرعشی النجفی، [بیتا].
1
ـــــ؛ الاشارات و التنبیهات؛ تهران: دفتر نشر کتاب، 1377.
2
ـــــ؛ الشفاء- المنطق؛ تصدیر و مراجعة الدکتور ابراهیم مدکور، تحقیق الدکتور ابوالعلا عفیفی؛ ج3، قم المقدسة: منشورات المکتبة آیةا... العظمی المرعشی النجفی، 1404ق.
3
الفارابی، ابونصر محمد؛ المنطقیات للفارابی؛ تحقیق محمدتقی دانشپژوه؛ قم: کتابخانه آیةا... مرعشی نجفی، 1408ق.
4
الغزالی ابوحامد؛ معیار العلم فی فن المنطق؛ بیروت: دار و مکتبة الهلال، 1993م.
5
پوپر، کارل ریموند؛ منطق اکتشاف علمی؛ ترجمه سیدحسین کمالی؛ تهران: علمی و فرهنگی، 1388.
6
سهروردی، شهابالدین یحیی؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ ج2، تصحیح و مقدمه هانری کربن؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380.
7
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم؛ نهایة الاقدام فی علم الکلام، ج1، قاهره: چاپ آلفرد گیوم، [بیتا].
8
فارابی، ابونصر محمدبن محمد؛ احصا العلوم؛ ترجمه حسین خدیوجم؛ تهران: علمی و فرهنگی، 1348.
9
10. ـــــ؛ المنطق عند الفارابی الجزء الثانی: کتاب القیاس، کتاب القیاس الصغیر علی طریقة المتکلمین، کتاب التحلیل و کتاب الامکنة المغلطة؛ تحقیق د. رفیق العجم، بیروت: دارالمشرق، 1986.
10
11. ـــــ؛ المنطق عند الفارابی: کتاب البرهان و کتاب شرایط الیقین مع تعالیق ابن باجه علی البرهان؛ ماجد فخری؛ بیروت: دار المشرق، 1987م.
11
12. ـــــ؛ رسائل فلسفی فارابی: مجموعه دوازده رساله از آثار معلم ثانی؛ ترجمه سعید رحیمیان؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1387.
12
13. ـــــ؛ فصول منتزعه؛ ترجمه و شرح حسن ملکشاهی؛ تهران: سروش، 1382.
13
Aristotle; The Complete Works of Aristotle; Edited by Jonathan Barnes; Vol.1, Princeton University Press, 1984.
14
Gyeky, Kwame;”Al-Farabi on Analysis and Synthesis”, Aperion: A Journal for Ancient Philosophy and Science; Vol.6, No.1, 1972, pp.33-38.
15
____; "Al-Farabi on the Logic of the Arguments of the Muslim Philosophical Theologians", Journal of the History of Philosophy; Vol.27, No.1, 1989, pp.135-143.
16
Janos, Damien; Method, Structure and Development in Al-Farabi's Cosmology, Brill, 2012.
17
Janssens, Jules L.; Experience (tajriba) in Classical Arabic Philosophy (al-Farabi- Avicenna), Quaestio; pp.45-62, 4 2004.
18
McCasky, John P.; "Regula Socratis: The Rediscovery of Ancient Induction", Doctoral Dissertation; Stanford University, USA., 2004.
19
Rescher, Nicholas; Al-Farabi's Short Commentary on Aristotle's Prior Analytics; Pittsburg University of Pittsburg Press, 1963.
20
ORIGINAL_ARTICLE
الگوی ساختاریِ توسعۀ نظام دانش و دلالتهای آن از منظر قرآن کریم در چارچوب مبانی حکمت متعالیه
توسعه در وجه انضمامیِ خود، تابعِ بسط و تعالیِ نظر و عمل به نحو توأمان است. به همین وزان، توسعه در واقعیت اجتماعی، نسبتی متقابل با توسعۀ نظام دانش و علوم دارد. اینکه سنخ دانش و علوم چگونه و بر مبنای چه الگوی ساختاری و ارزشیای بسط یابد، متأثر از مبانی معرفتی حاکم بر نگرش فردی و جمعی پدیدآورندگان علوم و نیز تجارب ایشان است. این، بدان معناست که نحوۀ توسعۀ دانش و علوم، گرانبار از پیشفرضهایی است که خواه ناخواه با پذیرش یک الگوی ساختاری، تسری و امتداد مییابند؛ ازاینرو هر دستگاه معرفتی بایسته است مبتنی بر مبانیِ خود، الگوی توسعۀ منظومۀ دانش و علوم را شناسایی نموده، رهیافتی روششناختی نسبت به توسعۀ دانش و علوم داشته باشد. مقالۀ حاضر از منظر این ضرورت، با استفاده از مبانی حکمت متعالیه، به تأمل در الگوی ساختاریِ توسعۀ نظام دانش و علوم بر مبنای دلالتهای آیات قرآن کریم پرداخته است. هدف این مقاله، ترسیم یک الگوی عام طبقهبندی دانش نیست، بلکه آن است که بتواند با شناساییِ مبادی معرفت، در نظام روابط انسان از منظر دلالت آیات قرآن کریم، نحوۀ بسط دانش و علوم را شناسایی و تبیین نماید.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30574_232771bf97809ec11405c4b13e35b006.pdf
2018-02-20
113
146
توسعه
نظر
عمل
دانش
علوم
حکمت متعالیه
قرآن
حسین
رمضانی حسین آباد
h.ramezani@chmail.ir
1
مدیر گروه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مؤسسۀ حکمت وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
AUTHOR
انتظام، سیدمحمد؛ «معناشناسی حکمت، سعادت، انسان کامل و رابطۀ آنها از دیدگاه ملاصدرا»، فلسفه نظر و عمل: مجموعۀ مقالات همایش بینالمللی بزرگداشت روز جهانی فلسفه 2010» (دوجلدی)؛ چ1، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، 1391.
1
انوار، عبدالله؛ تعلیقه بر اساس الاقتباس خواجه نصیر طوسی (دوجلدی)؛ چ1، تهران: مرکز، 1375.
2
جوادی آملی، عبدالله؛ منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی؛ تنظیم و تحقیق احمد واعظی؛ چ5، قم: اسراء، 1390.
3
ـــــ؛ فلسفۀ صدرا (دوجلدی)؛ تحقیق و تنظیم محمدکاظم بادپا؛ چ3، قم: إسرا، 1388.
4
دیلتای، ویلهلم؛ مقدمه بر علوم انسانی؛ ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی؛ چ1، تهران: ققنوس، 1388.
5
ـــــ؛ تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی؛ ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی؛ چ1، تهران: ققنوس، 1389.
6
رشاد، علیاکبر؛ منطق فهم دین؛ چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، 1389.
7
رندال، هرمن؛ سیر تکامل عقل نوین (دوجلدی)؛ ترجمۀ ابوالقاسم پاینده؛ چ2، تهران: علمی و فرهنگی، 1376.
8
سبزواری، ملاهادی؛ اسرارالحکم؛ مقدمه و حواشی ابوالحسن شعرانی و تصحیح سیدابراهیم میانجی؛ تهران: اسلامیه، [بیتا].
9
صدرالمتألهین؛ الحکمة المتعالیة فیالاسفار العقلیة الأربعة (نهجلدی)؛ چ1، قم: طلیعةالنور، 1425ق.
10
ـــــ؛ ترجمۀ شرح اصول کافی (چهارجلدی)؛ ترجمه و تعلیق محمد خواجوی؛ چ2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1383.
11
طباطبایی، سیدعلی؛ انسان در حالِ شدن؛ چ2، قم: مطبوعات دینی، 1391.
12
طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن (بیستجلدی)؛ چ6، قم: مرکز نشر اسلامی جامعۀ مدرسین، 1421ق.
13
عابدی شاهرودی، علی؛ «نظریۀ علم دینی بر پایۀ سنجش معادلات علم و دین»، دیدگاهها و ملاحظات علم دینی؛ تدوین و تعلیقات سیدحمیدرضا حسنی و مهدی علیپور و سیدمحمدتقی موحد ابطحی؛ چ3، قم: حوزه و دانشگاه، 1386.
14
ـــــ؛ «جایگاه عقل در کل دانش»، کیهان اندیشه؛ ش70، بهمن و اسفند 1375.
15
ـــــ؛ سنجش و اکتشاف؛ چ1، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، 1394.
16
ـــــ؛ نقد قوۀ شناخت، چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، 1394.
17
کانت، امانوئل؛ تمهیدات؛ ترجمۀ غلامعلی حداد عادل؛ چ3، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1384.
18
کوهن، تامس؛ ساختار انقلابهای علمی؛ ترجمۀ سعید زیباکلام؛ چ1، تهران: سمت، 1389.
19
گیلانی، عبدالرزاق؛ مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة؛ تصحیح و تنظیم رضا مرندی؛ چ2، تهران: پیام حق، 1382.
20
گیلیس، دانالد؛ فلسفۀ علم در قرن بیستم؛ ترجمۀ حسن میانداری؛ چ1، قم- تهران: سمت - طه، 1381.
21
مطهری، مرتضی؛ فطرت؛ چ26، تهران: صدرا، 1392.
22
مظفر، محمدرضا؛ المنطق؛ چ1، قم: دارالتفسیر، 1379.
23
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه (27جلدی)؛ چ13، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1376.
24
مکاینتایر، السدیر؛ در پی فضیلت: تحقیقی در نظریۀ اخلاقی؛ ترجمۀ حمید شهریاری و محمدعلی شمالی؛ چ1، تهران: سمت، 1390.
25
منسوب به جعفر بن محمد 7؛ مصباح الشریعة؛ چ1، بیروت: اعلمی، 1400ق.
26
وبر، ماکس؛ اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری؛ ترجمۀ عبدالمعبود انصاری؛ چ5، تهران: سمت، 1390.
27
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش؛ عناصر فلسفۀ حق؛ ترجمۀ مهبد ایرانیطلب؛ چ3، تهران: قطره، 1394.
28
Bacon, Francis; the New Organon; Lisa Jardine & Michael Silverthorne (eds.); Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
29
Kant, Immanuel; Critique of the Pure Reason; Pual Guyer and Allen W. Wood (eds.); Pual Guyer and Allen W. Wood (trans.); New York: Cambridge University Press, 1998.
30
Mumford, Stephen (ed.); Russell on Metaphysics (Selection from The Writings of Bertrand Russell); London and Newyork: Routledge Taylor&Francis Group, 2003.
31
Nasr, Seyyed Hossein; Knowledge and The Scared; New York: State University of New York Press, 1989.
32
Nussbaum, Martha C.; Not for Profit (Why Democracy Needs the Humanities); Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2010.
33
Sardar, Ziauddin; How Do You Know? Reading Ziauddin sardar and Cultural Relations; Masood, Ehsan (ed.). First Published. London: Pluto Press, 2006.
34
Sayer, Andrew; Method in Social Science; Second Edition, London & New York: Routledge, 1992.
35
ORIGINAL_ARTICLE
ماهیت شهود و ویژگیهای آن در معرفتشناسی کانت
فلسفه کانت بر تمایز میان دو قوه شناخت، یعنی شهود و تفکر یا حس و فهم استوار است. این دو قوه برای معرفت ضروریاند و هیچ یک را نمیتوان به دیگری تحویل کرد. از این دو قوه، شهود اهمیت بسزایی دارد؛ زیرا محتوای معرفت درنهایت از طریق آن حاصل میشود و عینیت معرفت از رهگذر آن ممکن میگردد. کانت برای شهود به دو ویژگی تفرد و بیواسطگی اشاره میکند و آنها را در مقابل دو ویژگی کلیت و با واسطگی مفاهیم قرار میدهد. کانتپژوهان در خصوص معنا و اهمیت این ویژگیها و نسبت آنها با یکدیگر قرائتهای متفاوتی دارند. در این مقاله پس از بیان معنای شهود و ویژگیهای آن بر اساس نظریه معرفت کانت، قرائتهای متفاوت در خصوص نسبت این ویژگیها مورد بررسی و نقد قرار میگیرد و در پایان به نظر مختار نویسنده اشاره میشود.
* این مقاله با حمایت دانشگاه بینالمللی امام خمینی و از طرح تحقیقاتی دوره فرصت مطالعاتی در دانشگاه تگزاس در آستین امریکا استخراج شده است. نویسنده بر خود لازم میداند از مسئولان هر دو دانشگاه، بهویژه پرفسور ایان پروپس و پرفسور دیوید سوسا، استادان محترم گروه فلسفه دانشگاه تگزاس تشکر نماید.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30575_aecf3231165ca5d01dded8a1bbe02d16.pdf
2018-02-20
147
196
کانت
شهود
حس
تفرد
بیواسطگی
علی
فتح طاهری
fathtaheri@hum.ikiu.ac.ir
1
عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
AUTHOR
. کانت، ایمانوئل؛ تمهیدات؛ ترجمه حداد عادل؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1367.
1
2. Audi, Robert; The Cambridge Dictionary of Philosophy; New York: Cambridge University Press, 2006.
2
3. Caird, Edward; The Critical Philosophy of Immanuel Kant; Vol. 1, second Ed, Glasgow: James Maclehose and Sons, 1909.
3
4. Falkenstein, Lorne; Kant's Intuitionism: A Commentary on the Transcendental Aesthetic; Toronto: University of Toronto Press, 2004.
4
5. Frege, Gottlob; The Foundations of Arithmetic; Trans. J. L. Austin; New York: Harper & Brothers, 1960.
5
6.Hintikka , Jaakko; “On Kant’s Notion of Intuition (Anschauung)“ in The first Critique: Reflections on Kant’s Critique of Pure Reason; ed. Terence Penelbun and J. J. Mac Intach; California: Wadsworth Publishing Company, 1969.
6
7. ـــــ; “Kantian Intuitions”; Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy, 15:1-4, 1972.
7
8. Kant, Immanuel; Theoretical Philosophy; 1755-1770; Trans. And ed. David Walford in collaboration with Ralf Meerbote ; New York: Cambridge University Press, 1992.
8
9. ـــــ; Critique of Pure Reason; trans. Norman Kemp Smith; London: The Macmillan Press, 1983.
9
10. ـــــ; Lectures on Logic; Trans. and Ed. by J. Michael Young; New York: Cambridge University Press, 1992.
10
11. ـــــ; Correspondence; Trans. and Ed. By Arnulif Zweig; New York: Cambridge University Press, 1999.
11
12. Kemp Smith, Norman; A Commentary to Kant's 'Critique of Pure Reason; New York: The Macmillan Press, 2003.
12
13. Korner, W. S.; Kant; London: Penguin Books, 1990.
13
14. Parsons, Charles; “Kant’s Philosophy of Arithmetic” in Science, and Method; ed. Sidney Morgenbesser; Patrick Suppes, and Morton White, New York: St. Martin’s Press, 1969.
14
15. Russell, Bertrand; History of Western Philosophy; London and New York: Routledge, 2004.
15
16. Smit, Houston; “Kant on Marks and the Immediacy of Intuition”, The Philosophical Review; Vol.109, No.2 , 2000.
16
17. Wilson, Kirk Dallas; Kant on Intuition”; The Philosophical Quarterly, Vol.25, No.100, 1975.
17
ORIGINAL_ARTICLE
نقادی انتقادهای شیخ احمد احسائی به قوه خیال و مبانی آن در حکمت متعالیه
قوه خیال و ادراکات آن از مهمترین مسائل حکمت متعالیه میباشد که ملاصدرا بحثهای زیادی را به آنها اختصاص داده است. برخی از نظریات او در این زمینه مانند فاعلبودن نفس در ادراکات حسی و خیالی و تجرد قوه خیال، بیسابقه بوده و اولینبار توسط صدرالمتألهین ارائه گشته است. شیخ احمد احسائی اشکالات و انتقادهای بسیاری را به دلایل و مبانی ملاصدرا در این زمینه وارد میداند و آنها را به چالش میکشد. این انتقادها درباره تجرد قوه خیال، فاعلیت آن نسبت به صورتهای خیالی، ناسازگاری درونی دیدگاه ملاصدرا در این زمینه و شدتیافتن ادراکات خیالی به هنگام مرگ و در آخرت است. در پژوهش حاضر اثبات گردیده که اینگونه انتقادها ناشی از عدم توجه کافی به مبانی صدرایی در این زمینه از جمله وحدت تشکیکی وجود، حرکت جوهری و اتحاد عالم و معلوم بوده و احسائی در انتقادهای خود گرفتار مغالطه شده است.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30576_5e0d7e8d644defc762085b497d2148a4.pdf
2018-02-20
177
196
ملاصدرا
احسائی
قوه خیال
ادراک
محمود
صیدی
m.saidiy@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه شاهد
LEAD_AUTHOR
حسن
مرادی
dr.hassan.moradi@gmail.com
2
استادیار دانشگاه شاهد
AUTHOR
آشتیانى، جلالالدین؛ شرح بر زاد المسافر؛ قم: بوستان کتاب، 1381.
1
ابنبابویه، محمد بن على؛ عیون أخبار الرضاu؛ ترجمه حمیدرضا مستفید و علیاکبر غفارى؛ تهران: نشر صدوق، 1372.
2
ـــــ؛ علل الشرائع؛ قم: کتاب فروشى داوری، 1385.
3
ابنسینا، حسین بن عبدالله؛ النفس من کتاب الشفاء؛ تحقیق حسن حسنزاده آملی؛ قم: بوستان کتاب، 1375.
4
احسائی، احمد ابن ذینالدین؛ شرح العرشیة؛ تصحیح صالح احمد؛ بیروت: موسسه البلاغ، 1427.
5
ـــــ؛ شرح الفوائد فی حکمه اهل البیت ؛ شیخ راضی ناصر سلمان احسائی؛ بیروت: موسسه فکر الاوحد، 1426ق.
6
اکبریان، رضا و حسن مرادی؛ «حکمت متعالیه ملاصدرا و اثبات تکثر در عالم خیال»، خردنامه صدرا؛ ش51، 1387.
7
رازى، فخرالدین؛ المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات؛ قم: بیدار، 1411ق.
8
سهروردی، شهابالدین؛ مجموعه مصنفات؛ تصحیح هانرى کربن؛ تهران: موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگى، 1375.
9
10. سبزواری، هادی؛ تعلیقات الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهى، 1360.
10
11. طباطبایى، محمدحسین؛ نهایة الحکمة؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، [بیتا].
11
12. طوسی، نصرالدین؛ اجوبة المسائل النصیریة؛ تصحیح عبدالله نورانى؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانى، 1383.
12
13. فیض کاشانى، محمدمحسن؛ الوافی؛ اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علىu، 1406ق.
13
14. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم؛ العرشیة؛ تصحیح غلامحسین آهنى؛ تهران: انتشارات مولى، 1361.
14
15. ـــــ؛ المبدا و المعاد؛ تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
15
16. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فىالاسفار العقلیة الاربعة؛ بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1981م.
16
17. ـــــ؛ شرح الهدایة الاثیریة؛ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1422ق.
17
18. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، 1363.
18
19. ـــــ؛ اسرار الآیات؛ تحقیق خواجوى؛ تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی، 1360.
19
20. ـــــ؛ کسر اصنام الجاهلیة؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
20
21. ـــــ؛ التعلیقات على الشفاء؛ تصحیح محسن بیدارفر؛ قم: بیدار، [بیتا].
21
22. ـــــ؛ سه رساله فلسفى؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه، 1387.
22
23. ـــــ؛ مجموعه رسائل فلسفى؛ تهران: حکمت، 1420ق.
23
24. ـــــ؛ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهى، 1360.
24
25. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ قم: بیدار، 1366.
25
26. مجلسى، محمدباقر؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1404ق.
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش دستوری، معنایی و کاربردشناختی ساختار بدل در آیات قرآن با تکیه بر رویکردهای نظری مییر و کویرک
در زبانشناسی جدید شناخت بافت زبانی و فرازبانی در حوزه مطالعات قرآنی برای تشخیص مفهوم واژگان و متن مورد توجه قرار گرفته است. قرآن به لحاظ زبانشناسی از آرائههای ادبی، اصطلاحات و مفاهیم عرفانی استفاده کرده است. در این پژوهش از رویکردهای نظری کویرک و همکاران و مییر به منظور تجزیه و تحلیل ساختار نحوی و معنایی و کاربردشناختی پیروی شد. در هر دو رویکرد محدودیتهای نحوی، معنایی و کاربردشناختی بدل مطرح شدهاند. یافتههای تحقیق ضمن ارائه طبقهبندی انواع بدل در قرآن کریم، حاکی از آن بود که بدل در قران کریم به عنوان یک آرایه ادبی به فراهمکردن اطلاعات معنایی مناسب برای خواننده میپردازد که میتواند بین جملهوارههای همپایه و پیرو ارتباط نحوی و معنایی برقرار کند. با کاربرد صحیح بدل در جمله میتوان گفتاری با سبک زبانی و ادبی مناسب داشت که برای همگان قابل فهم باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد بدل در قرآن کریم از لحاظ ساختاری میتواند تأثیر زیادی در ارتباط معنایی بین صورت بدل (دستوری یا ساختاری) و معنای آن ساختار (نقش معنایی) ایفا کند. این ارتباط به فهم خواننده از نقش کاربردشناختی بدل منجر میگردد. ساختارهای کاربردشناختی در این آیات عبارت بودند از تعهدی، اظهاری، ترغیبی و عاطفی که نشان از قاطعیت خداوند هنگام سخنگفتن از روز رستاخیز، هشدار و سعی در بیداری غافلان و کافران، تأکید خداوند بر حتمیبودن وقوع قیامت و اخطار به گناهکاران به ترس از آن است.
https://zehn.iict.ac.ir/article_30577_89cc35ad030610946718e05b9011cbb1.pdf
2018-02-20
197
222
بدل
نقش دستوری
نقش معنایی
نقش کاربردشناختی
بهمن
گرجیان
b.gorjian@iauabadan.ac.ir
1
دانشیار و عضو هیات علمی گروه زبانشناسی همگانی-واحد آبادان-دانشگاه آزاد اسلامی-آبادان-ایران
AUTHOR
فرنگیس
عباس زاده
farangisabbaszadeh@gmail.com
2
دانشجوی دکتری گروه زبانشناسی همگانی- واحد آبادان دانشگاه ازاد اسلامی -آبادان- ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آقاگلزاده، فردوس؛ «توصیف و تبیین ساختهای زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی (جستارهای زبانی)؛ دوره3، ش2، 1391، ص1-26.
2
باطنی، محمدرضا؛ مسائل زبانشناسی نوین؛ چ1، تهران: نشر آگاه، 1355.
3
حسن، عباس؛ النحو الوافی؛ چ7، تهران: ناصر خسرو، 1383.
4
خانلری، پرویز؛ دستور زبان فارسی؛ چ5، تهران: انتشارات توس، 1363.
5
دلشاد تهرانی، مصطفی؛ سیریدرتربیتاسلامی، چ4، تهران: دریا، 1387.
6
ستوده، هدایتاله؛ روانشناسیاجتماعی؛ چ12، تهران: آوای نور، 1388.
7
صافی، محمود بن عبدالرحیم؛ الجدول فی اعراب القرآن؛ چ1، بیروت: دارالرشید ـ مؤسسة الإیمان، 1411ق.
8
فرشیدورد، خسرو؛ جمله و تحول آن در فارسی؛ تهران: امیرکبیر، 1382الف.
9
ـــــ؛ دستورمفصلامروز؛ چ1، تهران: انتشارات سخن، 1382ب.
10
قائمینیا، علیرضا؛ بیولوژینص: نشانهشناسی و تفسیر قرآن؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.
11
مشکوةالدینی، مهدی؛ دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری؛ چ2، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 1370.
12
یارمحمدی، لطفالله؛ ارتباط از منظر گفتمانشناسی انتقادی؛ تهران: هرمس، 1385.
13
Austin, J. L; How to do things with words; Oxford: Oxford, 1962.
14
Clarendon. Crystal, D.;A dictionary of linguistics and phonetic; Cambridge: Blackwell, 1991.
15
De Vries, M.; The syntax of appositive relativization: On specifying coordination, false free relatives, and promotion. Linguistic Inquiry; 2006
16
Halliday, M. A. K. Language as social semiotics; London: Edward Arnold, 1978.
17
_____ ;On language and linguistics; New York: NY: Continuum, 2003.
18
Hymes, D; “On communicative competence”; In ociolinguistics; John Pride and Janet Holmes (eds.); Harmon worth: Penguin, 1972.
19
Ishizuka, T.; Restrictive and non-restrictive relative clauses in Japanese:Antisymmetric approach; MS. Los Angeles: University of California, 2010.
20
Meyer, C.F; Restrictive apposition: An indeterminate category; English Studies. 1991
21
Quirk, R. Green Baum, S., Leech, G., & Svartvik, J.;A comprehensive grammar of the English language;London: Longman; 1985
22
Sopher, H.; Apposition; English Studies, 1971.
23
ORIGINAL_ARTICLE
abstracts
contents
The systematic extraction model of the knowledge sources and tools from The Holy Quran/ Ali Mowlaei, Mahdi Golshani
Critical Analysis of Epistemological Principles of Cartesian Humanism Based on Allameh Mohammad-Taqi Ja'fari's Thoughts/ Narges Aboul-Qasemian, Abdollah Nasri, Fazlollah Khaleghian
Conceptual metaphor of hearing and ear on verses of Quran/ Sayyed Mahdi Mirzababaei
Al-Farabi on Induction and Experience/ Zahra Esmaeili, Sayyaed Mohammad Hakkak
The structural model of development of knowledge and its implications from the point of view of the implications of the Quranic Verses/ Hosein Ramezani Hosin-Abad
The Nature of Intuition and its Characteristics in Kant's Epistemology/ Ali Fath Taheri
Critical investigation of Sheikh Ahmad Ahsai's Criticis to the power of imagination and its foundations in transcendental wisdom/ Mahmoud Seidi, Hasan Moradi
Reviewing the syntactic, semantic and pragmatic functions of the apposition structure in the Holy Quran concerning Meyer and Quirk theoretical approaches/ Bahman Gorjian, Farangis Abbaszadeh
https://zehn.iict.ac.ir/article_30578_cedb1a6fd10b7f65017d7958ff5566c9.pdf
2018-02-20
1
11
The systematic extraction model of the knowledge sources and tools from The Holy Quran
translator
translator
1
iict.ac.ir
AUTHOR
Kant, Immanuel; Critique of the Pure Reason; Pual Guyer and Allen W. Wood (eds.); Pual Guyer and Allen W. Wood (trans.); New York: Cambridge University Press, 1998.
1
Mumford, Stephen (ed.); Russell on Metaphysics (Selection from The Writings of Bertrand Russell); London and Newyork: Routledge Taylor&Francis Group, 2003.
2