آگاهی به مثابه‌ کیفیت بود (بررسی دیدگاه نیگل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم تحقیقات تهران

2 علوم تحقیقات تهران

3 عضو هیئت علمی گروه فلسفه‌ی علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

 
تامس نیگل به مسئلة آگاهی و کوالیا نگاه ویژه‌ای دارد و در این زمینه مقاله‌ای را با عنوان «خفاش‌بودن چه کیفیتی دارد» در سال 1974 منتشر کرده است که این نوشتار شاید بازخوانی دیگری از این مقاله باشد. نیگل در این مقاله در تلاش است ابتدا فهمی از کوالیا برای خواننده مشخص کند و توضیح دهد کوالیا چه چیزی است و سپس تلاش می‌کند نشان دهد آگاهیِ پدیداری مسئله‌ای دشوار برای جسمانی‌انگاری است. نیگل پس از ارائة استدلال‌های خود بر ضد دو دیدگاه کارکردگرایی و دیدگاه فروکاست‌گرایی به عنوان دو دیدگاه جسمانی‌انگارِ مشخص به بیان استدلال اصلی خود می‌پردازد. نیگل آگاهی را به معنای کیفیت چیزی بودن به کار می‌برد و آن را تنها مربوط به انسان نمی‏داند، بلکه به تعبیر او آگاهی، پدیدار گسترده‌ای است که در لایه‌های گوناگون حیات حیوانی رخ می‏دهد. به صورت خلاصه می‌توان گفت نیگل آگاهی را نزد فاعل شناسا «کیفیت چیزی بودن» می‏داند.


کلیدواژه‌ها


  1. خوشنویس، یاسر؛ نوخاستگی و آگاهی؛ قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1394.
  2. لو، جاناتان؛ مقدمه‌ای بر فلسفه ذهن؛ ترجمه امیر غلامی؛ تهران: نشر مرکز، 1389.
  3. نیگل، تامس، خفاش‌بودن چه کیفیتی دارد: نظریۀ کارکردگرایی در فلسفۀ ذهن معاصر؛ ترجمۀ یاسر پوراسماعیل؛ قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1393.
  4. ـــــ؛ ذهن و کیهان؛ ترجمه جواد حیدری؛ تهران: نشر نگاه، 1392.
    1. Bailey, A. R.; Phenomenal properties:The epistemology and metaphysics of Qualia; Doctoral dissertation, University of Calgary, 1998.
    2. Biro, J. I.; “Consciousness and subjectivity”, Philosophical issues; 1991, pp.113-133.
    3. Dennett, D. C.; “Quining qualia”, In Anthony J. Marcel & E. Bisiach (eds.); Consciousness in modern science; Oxford University Press, 1988.
    4. Gardner, T. A.; Physicalism and qualia: Doctoral dissertation; Purdue University, 2002.
    5. Hill, C. S.; Sensations: A defense of type materialism; Cambridge University Press, 1991.

10. Jackson, F.; “Epiphenomenal qualia”; The Philosophical Quarterly, Vol. 32, no. 127, 1982, pp.127-136.

11. Lycan, W. G.; Consciousness; Cambridge, MA: Bradford Book/ MIT Press, 1995.

12. Nagel, T.; What is it like to be a batThe philosophical review, Vol. 83, no. 4, 1974, pp435-450.