ثبات معرفت در فرایند تغییر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ه)

چکیده

این مقاله درباره ثبات معرفت در فرایند تغییر به بحث می‎پردازد و می‏کوشد به مناقشات وارد بر ثبات معرفت در فرایند تغییر عالِم، تغییر معلوم و نیز تغییر هر دو پاسخ گوید. درحقیقت این پژوهش در پی حل مسئله‎ای است که نخست آن را هراکلیتوس با بیان اینکه «همه چیز در سَیَلان است» و «در یک رودخانه نمی‌توان دو بار شنا کرد»مطرح کرد و سپس کراتیلوس، از پیروان او، با این جمله که«در رودخانه حتی یک بار هم نمی‌توان شنا کرد»، بر سخن هراکلیتوس مُهر تأیید نهاد. در پی آن، سوفسطاییان و شکاکان از سخن هراکلیتوس عدم ثبات معرفت را نتیجه گرفتند و از آن در جهت ترویج شکاکیت و نسبی‏گرایی بهره گرفتند. دربرابر، سقراط و افلاطون بر ثبات معرفت پای فشردند و در تثبیت آن بجد کوشیدند. گرچه راه حلی که آنها ارائه کردند، مورد قبول ارسطو واقع نشد و سرانجام خود به طریقی دیگر، حل مسئله را پیگیر شد؛ ولی راه حل او و دیگر راه حل‏هایی که متعاقباً برای حل مسئله ارائه شده است، هم‎اکنون نیز در چالش است. نویسنده، در این مقاله، پس از ارزیابی راه حل‎های ارائه‌شده، راه حل مسئله را به گونه‎ای دیگر پی می‏گیرد. این راه حل، نخست از طریق بازاندیشی درباره مفهوم «ثبات» آغاز می‏شود و سپس «ثبات معرفت» در همه فروض تغییر در گونه‎های ادراک تبیین می‏شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن‎سینا، حسین بن عبدالله؛ کتاب البرهان؛ مصر: وزارة التربیه و التعلیم، 1375ق.
  2. جرجانی، میرسید شریف؛ شرح المواقف؛ چ2، قم: انتشارات الشریف الرضی، 1373.
  3. خراسانی، شرف‏الدین؛ نخستین فیلسوفان یونان؛ چ5، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1395.
  4. درویشی، داریوش؛فیلسوف تاریک؛ آبادان: نشر پرسش، 1391.
  5. زندیه، مهدی؛ حرکت جوهری و ثبات معرفت؛ قم: بوستان کتاب، 1390.
  6. سهروردی، شهاب‏الدین؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تصحیح هانری کربن، چ2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373.
  7. کهندانی، مهدی؛ جهان‏شناسی هراکلیتوس افسسیهمراه با متن وترجمه پاره نوشته‎های برجامانده از او؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389
  8. گمپرتس، تئودور؛ متفکران یونانی؛ ترجمه محمدحسن لطفی؛ تهران: انتشارات خوارزمی، 1375.
  9. شیرازی، صدرالدین، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ط4، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1410ق.
  10. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ تصحیح محمد خواجوی؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
  11. وکیلی، شروین؛ تاریخ خرد ایونی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1395.
    1. Aristotle; Complete Works of Aristotle; trans. Jonathan Barnes; USA: Princeton University Press, 2014.
    2. Chisholm, Roderick; The first Person:an essay on reference and intentionality; USA: Harvard University Press, 1979
    3. Gardenfors, peter; Knowledge in Flux: Modeling the Dynamics of Epistemic States; London: The Mit Press,1988
    4. Heraclitus; Fragments: The Collected Wisdom of Heraclitus; translated by Brooks Haxton, New York: Viking Penguin, 2001.
    5. Lyons, William; Approaches to Intentionality; Oxford: Clarendon Press, 2002.
    6. Priest, Graham; Beyond the Limits of Thought; London: Cambridge University Press, 1995.
    7. Plato; Complete Works; trans. C.D.C. Reeve and others, & edited by John Cooper; USA: Hackett Publishing Company, 1997.
    8. Reale, Giovanni; A History of Ancient Philosophy: From the Origins to Socrates; edit & trans. John R. Catan; New York: The State University of New York Press, 1987
    9. Rorty, Richard; Philosophy and the Mirror of Nature; New Jersey: Princeton University Press, 1979.
    10. Searle, John; Intentionality: An Essay in the Philosophy of Mind; London: Cambridge University Press, 1983, pp.1-78.
    11. Stamenov; Maxim ,(ed.); Consciousness and Intentionality; Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2001.
    12. Taylor, C. C. W. (ed.); Routledge History of philosophy; London: Routledge, 1997. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار