نظریه فهم متن شلایرماخر و نقد اصول فقهی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

شلایرماخر از مهم‏ترین هرمنوتیست‏های تعین­گرایی است که عینیت معنای متن را به مراد مؤلف می‎داند. او در هرمنوتیک خود در پی طراحی نظریه­ای به نام نظریه فهم متن است که بتواند قواعد و روش‏های فهم معنای متن را تئوریزه نماید. از این جهت نظریه او برای اصول فقه می­تواند الهام‏بخش باشد. نکته­ای که وجود دارد، این است که ایده راهبردی شلایرماخر برای فهم مراد مؤلف بازتولید روان‌شناختی فردیت مولف توسط مفسر است. او نظریه خود را بر محوریت همین ایده راهبردی سامان داده است. نظریه او دارای نکات قابل استفاده­ای برای اصولیون است؛ ولی هم ایده اصلی او در فهم مراد مؤلف و هم نظریه مبتنی بر آن از دیدگاه اصولیون دچار نقدهای متعددی است؛ برای مثال به جهت عدم امکان وقوع ایده بازآفرینی روان‎شناختی فردیت مؤلف شلایرماخر نهایتاً به این ایده وفادار نیست و عملاً به روش اصلی اصولیون که تمسک به ظهور عرفی کلام متکلم برای رسیدن به مراد اوست، تمایل پیدا می‏کند. یا اینکه این ایده او برای فهم مراد متکلم مطابق با سیره عقلا در محاورات عرفی­شان نیست. یا اینکه این ایده به نسبی­گرایی منجر می­شود.

کلیدواژه‌ها


  1. دیلتای، ویلهلم؛ دانش هرمنوتیک و مطالعۀ تاریخ؛ ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی؛ تهران: انتشارات ققنوس، 1391ق.
  2. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن؛ قوانین الأصول؛ چ2، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه‏، 1378ق‏.

3.Dilthey, Wilhelm; Hermeneutics and the Study of History; Edited with an introduction by Rudolf A. Makkreel and Frithjof Rodi, the United States of America: by Princeton Academic Press, 1996.

4.Hersch, E. D; Validity in Interpretatioin; Yale Univercity Press, United Stntes of America, 1967.

5.Schleiermacher, Friedrich; Hermeneutics and Criticism And Other Writings; Translated and edited by Andrew Bowie; first published, United Kingdom: Cambridge University Press, 1998.

6._____; Monologen, quoted by Hermeneutics and the Study of History.

7.Seebohm T. M; Hermeneutics: Methodand Methodology; USA. Kluwer Academic Publishers, 2004.