2
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
چکیده
عوامل غیر معرفتی اموری هستند که از سنخ معرفت نیستند؛ ولی در معرفت تأثیرگذارند. در این پژوهش در صدد تبیین عوامل غیر معرفتی از دیدگاه ابنخلدون و استاد مطهری هستیم. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به آثار این دو متفکر و مقایسه دیدگاه آنهاست. مسئله اصلی پژوهش آن است که مهمترین عوامل غیر معرفتی مؤثر در معرفت از دید آنها چیست و چه تفاوتی بین نگاه آنها به این مسئله وجود دارد؟ هر یک از این دور دانشمند، عواملی نظیر راحتطلبی و آسانگزینی، تعصب، جمود و تقلید و... را مؤثر در اندیشه و باور انسان میدانند و معتقدند این عوامل سهم اساسی در جهتگیری باورها و اندیشههای افراد و دانشمندان داشته است. نحوه مواجهه هر یک از این دو دانشمند با این عوامل متفاوت است. استاد مطهری به جنبه سلبی این عوامل توجه دارد و ابنخلدون به اصل تأثیر این عوامل اهمیت میدهد. استاد مطهری رویکرد انسانشناختی به این عوامل دارد؛ ولی ابنخلدون این عوامل را در بستر اجتماعی تبیین میکند.
)