1
هیات علمی دانشکده ادبیات کروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی تهران
2
دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
مسئله این مقاله سرشت معرفت شهودی و مؤلفههای آن بر اساس حکمت صدرایی است. معرفت شهودی به عنوان یکی از معارف مورد توجه در حکمت صدرایی است و با توجه به کاربست ویژه آن در حکمت صدرایی، شایسته بررسی است. بهره از معرفت شهودی و همچنین معرفت عقلی مقرون به سابقه است؛ اما برجستگی ملاصدرا در استفاده توأمان از آن دو گونه معرفت است و این امر موجب بنیانشدن حکمت متعالیه به عنوان نظام فلسفی منحصر در نوع خود است که معرفت شهودی را به بیان برهانی عرضه میکند. معرفت شهودی ثمره مکاشفه عارف است که از طریق تزکیه به دست میآید و خاستگاه آن -یعنی مکاشفه- از سنخ علم حضوری بوده و خطاناپذیر است، اما یافتههایش در مقام گزارش، تفسیر و داوری از سنخ معرفت حصولی بوده و خطاپذیر است. از این رو حقانیتش منوط به دو سنجه عقل و ودایع روایی (کتاب و سنت) است. ژرفای معرفت شهودی موجب اهمیت آن از حیث معرفتافزایی شده است. این امر موجب کارکرد بیبدیل معرفت شهودی در نظام صدرایی شده است. اهم این کارکردها عبارتاند از: تکوین، تکمیل، تصحیح، تثبیت و تعمیق آموزههای حکمت متعالیه. مقاله ضمن ایضاح سرشت و جایگاه معرفت شهودی در حکمت صدرایی، بر اهمیت والای آن نزد ملاصدرا اشاره میکند.