نقش غایت‏ انگاری ابن‌سینا در توضیح آگاهی با روش نیگل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفه معاصر دانشگاه خاتم.

چکیده

دیدگاه طبیعت ­گرایانه در توضیح کامل عالم دچار مشکلاتی است. از جمله این مشکلات یافتن توضیح برای وجود آگاهی است که آن را در ارائه یک تصویر جامع از عالم ناکام گذاشته است. توماس نیگل معتقد است داشتن یک تصویر کامل از جهان، علاوه­ بر دیدگاه بیرونی که زنجیره علت­های مادی را در تاریخ نشان می­دهد، نیاز به دیدگاهی درونی است که توضیح مسائلی مانند شکل­گیری آگاهی و حیات در ارگانیسم­ها را نشان دهد. به­ این ترتیب نیگل معتقد است به منظور دست­یابی به توضیح کامل می‎توان به وجود نوعی غایت انگاری ارسطویی در قوانین حاکم بر ماده قایل بود. در این مقاله ضمن توضیح غایت ­انگاری ارسطو و نظرات نیگل نشان داده می­شود که دیدگاه ارسطو نیگل را به هدفش نمی­ رساند. در پایان نتیجه ­گیری می­شود که با برگرفتن غایت­انگاری ابن ‏سیناست که می­توان به هدف نیگل نزدیک­تر شد و از مشکلات توضیحی پدیده آگاهی کاست.

کلیدواژه‌ها


  1. حقی، علی؛ «تبیین غایت­شناختی در زیست­شناسی ارسطو»، مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام؛ س44، ش88، 1391.
  2. کاپلستون، فردریک چارلز؛ تاریخ فلسفه: یونان و روم؛ ترجمه سیدجلال‏الدین مجتبوی؛ چ9، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1391.
  3. ابوعلی سینا؛ طبیعیات شفا: ترجمه سه فن سماع طبیعی، آسمان و جهان و کون و فساد؛ ترجمه محمدعلی فروغی؛ تهران: چاپخانه بانک ملی ایران، 1319.
  4. ـــــ؛ الهیات نجات؛ ترجمه و شرح سیدیحیی یثربی؛ قم: مؤسسه بوستان کتاب، 1343.
  5. ـــــ؛ فن سماع طبیعی؛ ترجمه محمدعلی فروغی؛ تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1361.
  6. ـــــ؛ اشارات و تنبیهات؛ ج1، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی؛ تهران: انتشارات سروش، 1396.
  7. دهباشی، مهدی و زهرا ذوفقاری؛ «مقایسه دیدگاه ابن‏سینا و لایب‏نیتس پیرامون علت غایی»، پژوهش­های علوم انسانی نقش جهان؛ س1، ش2، 1393.
  8. عبدالله‏نژاد، محمدرضا؛ «نگاهی بر متافیزیک توصیفی استراوسن»، پژوهش­های فلسفی؛ دانشگاه تبریز، ش88، 1388.
  9. Burtt, E. Arthur; “Descriptive Metaphysics”, Mind; Vol.72, 1963, pp.18-39.
  10. Broadie sara; Aristotle and beyond: Essays on Metaphysics and Ethics; Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
  11. Cooper M. John; “Aristotle on natural teleology”, Published in: Language and Logos: Studies in ancient Greek philosophy; Edited by Malcolm Schofield and Martha Craven Nussbaum; Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
  12. Deming, David; “Design, science and naturalism”, Earth-Science Reviews; 90, 2008, pp.49-70
  13. Nagel, Thomas; Mind and Cosmos: Why the Materialist Neo-Darwinian Conception of Nature Is Almost Certainly False; New York: Oxford University Press, 2012.
  14. Nagel, Thomas; Concealment and Exposure and Other Essays; Oxford: Oxford University Press, 2002.
  15. Nagel, Thomas; “What is it like to be a bat?”, The Philosophical Reviews; Vol.83, No.4, 1974, pp.435-450.
  16. Richardson, Kara; “Causation in Arabic and Islamic thought”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2015, Available at: https://plato.stanford.edu/entries/arabic-slamic-causation/.