عضو هیئت علمی فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ه)
چکیده
چکیده مقاله این مقاله در باره «مسئله معیار» که یکی از مسایل دشوار و چالش برانگیز معرفت شناسی است، به بحث می پردازد. این مسئله در باره این نیست که آیا «معرفت» معیار دارد یا ندارد، بلکه در باره این است که اگر معرفت دارای معیار است، پس خود معیار چه معیاری دارد؟ و یا گزینش آن با چه معیاری صورت می گیرد؟ در واقع، آنچه در مسئله معیار مورد چالش قرار می گیرد، ضابطه خود معیار است که ریشه ای ترین مواضع منازعه بین شکاکان و پادشکاکان است. به همین جهت، آن را از مسائل فرامعرفت شناختی دانسته اند که در خط مقدم منازعات معرفت شناختی واقع است. از این رو، این مسئله با دیگر مباحث شکّاوری جوهراً متفاوت است. این مسئله دو نوع تقریرمعروف دارد: «تقریرکلاسیک» و «تقریرنوین». در این مقاله، تقریرکلاسیک مسئله معیار، یعنی تقریر سکستوس، معرفی و تحلیل می شود و سپس وجه مغالطه بودن آن و اینکه چنین تقریری در واقع مصداق «مغالطه قیاس ذو الحدین جعلی» است، بیان می شود و این نکته روشن می شود که مبادی بدیهی معرفت و نیز معارف نظری برآمده از آنها از طریق برهان، بر خلاف پندار شکاکان و نسبی باوران، از این طریق آسیب نمی بیند.
شهابی، محمود، رهبر خرد؛ بخش منطق، چ4، تهران: کتاب فروشی خیّام، 1358.
العلامه الحلی، حسن بن یوسف؛ القواعد الجلیة فی شرح الرسالة الشمسیة؛ تحقیق فارس حسّون تبریزیان؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی،1412ق.
مظفر، محمدحسین؛ المنطق؛ همراه با تعلیقه استاد فیاضی؛ چ2، قم: مؤسسه انتشارات اسلامی، 1423ق.
یوسف کرم؛ تاریخ الفلسفة الیونانیة؛ بیروت: دارالقلم، بی‌تا.
Amico, Robert; The Problem of the Criterion; USA: Rowman & Littlefield publishers, Inc., 1995.
Barnes, Jonathan; the Toils of Skepticism; Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
Bett, Richard (Ed.); the Cambridge Companion to Ancient Scepticism; London: Cambridge University Press, 2010.
Brouwer, Rene; The Stoic Sage: The Early Stoics on Wisdom, Stagehood and Socrates; London: Cambridge University Press, 2014.
Cicero; On Academic Scepticism; translated by Charles Brittain; Cambridge: Hackett Publishing Company, Inc., 2006.
Colish, Marcia L.; the Stoic Tradition from Antiquity to the Early Middle Ages: Stoicism in Christian Latin Thought through the Sixth Century; New York: E. J. Brill, 1990.
Gibson, Boyce; the Problem of Logic; London: Adam and Charles Black, 1908.
Hahn, Lewis Edwinn (Ed.); the Philosophy of Roderick Chisholm; USA: Open Court Publishing Company, 1997.
Ihrie, Maureen; Skepticism in Cervantes; London: Tamesis Books Limited, 1982.
Janet, Paul, and others; History of the Problems of Philosophy; London: Macmillan, 1902.
McColl, Norman; the Greek Sceptics from Pyrro to Sextus; London: Macmillan, 1869.
Patrick, Mary Mills; Sextus Empiricus and Greek Scepticism; London: George Bell & Sons, 1899.
Rist, J. M.; Stoic Philosophy; London: Cambridge University Press, 1980.
Sedley, David (Ed.); Oxford Studies in Ancient Philosophy; London: Oxford University Press, 2007.
Sextus Empiricus; Against the Logicians; translated and edited by Richard Bett, Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
Sextus Empiricus; Outlines of Pyrrhonism; translated by Benson mates; Oxford: Oxford University press, 1996.
)