محدودیت گزینشی ساختار مجهول در برجسته‎سازی و پرکردن شکاف اطلاعاتی مفاهیم ذهنی قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور ایران

2 دانشجوی دکتری گروه زبانشناسی همگانی- واحد آبادان دانشگاه ازاد اسلامی -آبادان- ایران

چکیده

زبان بازتابی از خصوصیات فردی و اجتماعی است که تضمین‏کننده روند تکاملی انسان در همه دوران بوده است. زبان ابزاری است برای برقراری کنش متقابل اجتماعی که به گفتار و نوشتار جهت می‏دهد  و فرهنگ نظامی بنیادی و خاص از انتظارات، کنش‏ها، هنجارها، آداب و رسوم  با مبانی فکری-شناختی و ویژگی‏های رفتاری و عقیدتی است که هویت جامعه را شکل می‏بخشد. هدف از این پژوهش کاوش درباره نقش‏های زبانی و رمزگشایی از ساخت‏های زبانی است. در این پژوهش به روش توصیفی به بررسی ساختار مجهول به لحاظ ساختاری و معنایی پرداخته، روابط بین فرهنگی و نقش ترجمه به عنوان ابزار اصلی تعامل  بررسی می‏کنیم. نتایج بررسی‏ها نشان می‏دهد، می‌توان از طریق ایدئولوژی‏های زبانی، گفتمان و ساختارهای زبانی را علی‏رغم تفاوت فرهنگی و ساختاری  ژرف بین زبان مبدأ و مقصد درک کرد. در ترجمه توجه به جنبه‏های صوری، معنایی و سبکی بسیار حائز اهمیت است. تحلیل‌ متن به ‌­علت‌ انتزاعی‌تربودن‌ مؤلفۀ‌ معنایی، پیچیده‌تر از بقیه سطوح می‏باشد. هر سطح‌ مسائل‌ و مشکلات‌ خاص‌ خود را دارد و ابهام‌ها در هر سطح‌ ممکن است ظاهر شوند. اگر در هر سطح‌ با مسائل‌ برخوردی معقول و آگاهانه صورت گیرد، از میزان‌ ابهام در سطوح‌ بعدی‌ کاسته‌ می‌شود؛ ازاین­رو باید همواره این سطوح مختلف زبانی را مدّ نظر قرار داد.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    1. آقاگل‌زاده، فردوس؛ تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبانشناسی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1385.

    2. ابودیب، کمال؛ صور خیال در نظریه جرجانی؛ ترجمه فرزان سجودی و فراد ساسانی؛ تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری مؤسسه فرهنگی گسترش هنر، 1384.

    3. احمدی گیوی، حسن و حسن انوری؛دستورزبانفارسی؛ تهران: انتشارات فاطمی، 1367.

    4. باطنی، محمدرضا؛توصیفساختماندستوریزبانفارسی؛ تهران: انتشارات امیرکبیر، 1364.

    5. ـــــ؛ زبان و تفکر (مجموعه مقالات)؛ تهران: نشر آگه، 1355.

    6. خسروی شکیب، محمد؛ «فرایند معنایابی در سطوح زبانی شعر معاصر»؛ مطالعات زبانی بلاغی، سال یکم، ش2، 1389، ص7-22.

    7. رجائی، مهدی و محمد خاقانی اصفهانی؛ نقش هنجارگریزی واژگانی در کشف لایه‏های معنایی قرآن کریم؛مجلهپژوهشهایزبانشناختی قرآن، ش2، 1393.

    8. سادات الحسینی، راضیه السادات؛ دراسة فی جذور آراء نحاۀ البصرۀ علی ضوء المدارس اللغویۀ الشکلیۀ والوظیفیۀ؛ طهران: جامعۀ العلامه الطباطبائی، 1389.

    9. طیب، محمدتقی؛ «تحلیل کلام خدا بحثی گفتمانی پیرامون قرآن»؛مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس زبانشناسی، به کوشش علی میرعمادی؛ تهران : دانشگاه علامه طباطبایی،  1379،صص169-191.

    1. صفوی، کورش؛ اززبان‏شناسیبهادبیات؛ ج1،تهران:  انتشارات سوره مهر، 1383. 
    2. ـــــ؛ آشناییبامعنی‏شناس؛ تهران: پژواک کیوان، 1385.
    3. فاروقی هندوالان، جلیل‏اله، زهرا آسوده، عبدالرحیم و حقدادی؛ «انتقال معنی از طریق تصویرسازی ذهنی در جزء سی‏ام قرآن کریم»؛ فصلنامه علمی نگارینه هنر اسلامی، ش1، 1393.
    4. فرارو، گری پری؛ انسان‏شناسی فرهنگی؛ ترجمه غلامعل شیوا؛ چ1، تهران: سمت، 1374.
    5. قائمی‏نیا، علیرضا؛ «نقش استعاره‏های مفهومی در معرفت دینی»؛ مجله قبسات، سال چهاردهم، ش54، زمستان 1388، ص159-184.
    6. گلفام، ارسلان، فاطمه یوسفی راد؛ «زبانشناسی شناختی و استعاره»؛تازه‏هایعلومشناختی، سال چهارم، ش3، 1381.
    7. مهاجر، مهران و محمد نبوی؛ به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقشگر؛ تهران: نشر مرکز، 1376.
    8. نوفل، عبدالرزاق؛ القرآن و العلم الحدیث؛ بیروت: دارالکتاب العربی، 1973.
    9. نورمحمدی، محمدجواد؛ تعقیبات نماز؛ تهران: مهر خوبان، 1382.
    10. ون دایک، نئون؛ «نظرات و ایدئولوژی‏ها در مطبوعات»؛ ترجمه زهرا حداد و کوثر شهنی؛ رسانه، سال هجدهم، ش4، 1386، ص85-118.
    11. یول، جرج؛ بررسیزبان؛ ترجمه محمود نورمحمدی؛ چ4، تهران: انتشارات رهنما، 1996.
      1. Blank, A.; “Why do new meanng occur”; A  Cognitive typology of the motivation for lexical semantic change; Cambridge: Cambridge University Press, 1999, pp.61-89.
      2. Crystal, D.; A Dictionary of Linguistics and Phonetics; Oxford: Blackwell, 1980.
      3. Darwish, A.; Elements of translation; Melbourne: Writescope, 2010.
      4. Halliday, M. A. K.; Spoken & Written Language; GB: OUP, 1989.
      5. _____; On Grammar; London and New York: Continuum, 2002.
      6. Halliday, M. A. K. & Hassan, R.; Cohesion in English; London: Longman, 1976.
      7. Lakoff, G.; "The contemporary theory of metaphor", In Ortony, A. Metaphor and Thought; ed. Dirk Geeraerts; second edition, Cambridge: Cambridge University Press, 1993, pp. 202-252
      8. Lakoff& Johnson, M.; Metaphors we live by; Chicago and London: University of Chicago Press, 1980.
      9. Larson, M. A.; Meaning-based translation: A guide to cross-language equivalence; Lanham & New York: University Press of America, 1984.
      10. Perlmutter, D.M., & Poatal, P.; Impersonal passives and some relational laws; In Studies in Relational Grammar, eds. D.M. Perlmutter and C.G. Rosen; Chicago: University of Chicago Press, 1984.