دخالت اجتناب‏ ناپذیر پیش‏ فرض‏ها در فهم در محک عقل و آیات قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

مهم‏ترین ادعای هرمنوتیک فلسفی گادامر تاریخیت یا تاریخ‎مندی فهم است. گادامر در کتاب حقیقت و روش حیثیت‏های مختلفی برای فهم می‏شمارد؛ از جمله حیثیت اطلاقی فهم، حیثیت امتزاجی فهم و حیثیت تبعیت ضروری فهم از پیش‏فرض‏های سیال. هدف او از برشمردن و تحلیل هر یک از این حیثیت‏ها اثبات تاریخ‎مندی فهم به معنای مصدری فهم (= فهمیدن) است که بالتبع فهم به معنای اسم مصدری (= فهم گزاره‏ای) هم تاریخ‏مند خواهد شد. مقاله حاضر ابتدا اصل انگاره دخالت اجتناب‏ناپذیر پیش‏فرض‏ها در فهم را تحلیل و سپس نقدهای عقلی و تحلیلی این نظر را ارائه کرده است و در بخش سوم مقاله دیدگاه گادامر در ترازوی دلالت آیات قرآن به محک زده شده است. گرچه قرآن کتاب معرفت‏شناسی نیست، اما از لوازم برخی آیات می‏توان دیدگاه قرآن را درباره موضوع مقاله اصطیاد نمود. اینجا هم دلالت آیات بر خلاف مدعای ایشان به اثبات رسیده است.
 

کلیدواژه‌ها

اصل مقاله

 

مراجع

  1. ابوزید، نصر حامد؛ نقد گفتمان دینی؛ ترجمه حسن یوسفی اشکوری و محمد جواهرکلام؛ چ2، تهران: انتشارات یادآوران، 1383.
  2. ـــــ؛ معنای متن؛ ترجمه مرتضی کریمی‌نیا؛ چ1، تهران: انتشارات طرح نو، 1380.
  3. پالمر، ریچارد؛ علم هرمنوتیک؛ ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی؛ تهران: انتشارات هرمس، 1377.
  4. جوادی آملی، عبدالله؛ شریعت در آینه معرفت؛ چ2، قم: مرکز نشر اسراء، 1378.
  5. ـــــ؛ تسنیم؛ ج7، چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1384.
  6. ـــــ؛ تسنیم؛ ج10، چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1385.
  7. ـــــ؛ تسنیم؛ ج13، چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1387.
  8. ـــــ؛ ولایت فقیه؛ چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1383.
  9. ـــــ؛ قرآن در قرآن؛ چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1378.
  10. ـــــ؛ تفسیر موضوعی قرآن مجید؛ چ1، قم: مرکز نشر اسراء، 1374.
  11. دیوید کوزنز هوی، حلقه انتقادی؛ ترجمه مراد فرهادپور؛ چ1، تهران:‌ انتشارات گیل، 1371.
  12. ریخته‏گران محمدرضا؛ منطق و مبحث علم هرمنوتیک؛ تهران: نشر کنگره، 1378.
  13. سروش، عبدالکریم؛ بسط تجربه نبوی؛ چ1، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، 1378.
  14. ـــــ؛ «کلام محمد اعجاز محمد»، روزنامه کارگزاران، 20/11/86 قابل دسترس در:www.drsoroush.com ،12/3/88.
  15. صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم؛ تفسیر القرآن الکریم؛ 7جلدی، چ2، قم: بیدار، 1361.
  16. طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ چ2، بیروت: مؤسسه اعلمی للمطبوعات، 1390ق.
  17. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج13، چ2، تهران: انتشارات صدرا، 1374.
  18. مکارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ 28جلدی، چ10، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1371.
  19. Gadamer, Hans-Georg; Truth and Method; Second Revisd Edition Translated by Joel Weinsheimer and Donald G. Marshal;  New York, 1994.
  20. Heidegger, Martin; Being and Time; Translated by John Macquarrie and Edvard Robinson; Harpersan Francisco, 1962.
  21. Hirsch, E. D.; Validity in Interpretation; New Haven and London, Yale university  press, 1967.
  22. Warnke, Georgia; Gadamer, Hermeneutics, Tradition and Reason; Polity press, 1987.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار