تحوّلِ هرمنوتیکیِ پدیدارشناسی: هایدگر و ریکور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین- دانشکده ادبیات و علوم انسانی

2 دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - مدیر گروه فلسفه

چکیده


هستی­شناسی و هرمنوتیک در قرن بیستم تعاملاتی جدّی با هم داشته­اند؛ تعاملی که البته از طریق پدیدارشناسی ممکن شد و اوج این ارتباط را در آثار سه فیلسوف مطرح این قرن یعنی هایدگر، گادامر و ریکور می‏توان مشاهده کرد. در این مقاله مروری بر ویژگی­های برجسته خطِ سیر فلسفی ریکور ارائه می­شود؛ مسیری که او با گرفتن سرنخ از متفکران هرمنوتیک آلمان از جمله دیلتای، هایدگر و گادامر سعی در تلفیقی منطقی از دو شقِّ عمده هرمنوتیک، یعنی هرمنوتیکِ رمانتیک و پدیدارشناختی دارد؛ تلفیقی که به دنبال آن است تا حق هر دو نگاه هرمنوتیکی را ادا نموده، در عین حال نقاط ضعف آنان را نیز تا حدودی پوشش ­دهد. درحقیقت ریکور در روند فلسفی خویش به جای اینکه همانند هایدگر مستقیماً به مسئله هستی­شناسی بپردازد، با گذار از سطح معناشناسی و تلفیق آن با فلسفه تأملی درنهایت هستی­شناسی را نیز مورد توجه خویش قرارمی­دهد؛ ازاین­رو برای ریکور نیز هستی­شناسی مسئله بنیادین بود؛ اما او مسیری طولانی­تر را برای رسیدن به این هدف برگزید؛ مسیری که در آن لازم بود پدیدار­شناسی نیز در ساختاری جدید و به شکلی متفاوت از هوسرل و هایدگر مطرح شود. تلاش این نوشتار بررسی این مسیر طولانی­تر در مقایسه با نگاه مستقیم هایدگر به مسئله هستی­شناسی و بیان این ادعاست که برگزیدن این راه با وفادارماندن به هستی­شناسی هم ممکن و هم لازم بوده است؛ از سوی دیگر بررسی و ایضاحِ نقش هایدگر و ریکور در تحوّلِ پدیدارشناسیِ هوسرل از طریق تزریق هرمنوتیک به آن، بخش دیگری از این نوشتار را تشکیل می­دهد؛ همچنین این موضوع را نقد و ارزیابی خواهیم کرد که ریکور تا چه میزان توانسته است تاریخی‏بودنِ فهمِ انسان را در کنار جنبه عینی­گرایانه معرفت­شناسی حفظ کند و رویکرد او در تلفیق میان تبیین و فهم با چه چالش­هایی روبروست.


 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. پالمر، ریچارد؛ علم هرمنوتیک؛ ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی؛ تهران: نشر هرمس، 1389.
  2. ریکور، پل؛ زندگی در دنیای متن؛ ترجمه بابک احمدی؛ تهران: نشر مرکز، 1384.
  3. وانسهایمر، جوئل؛ هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی؛ ترجمه مسعود علیا؛ تهران: نشر ققنوس، 1389.
  4. هایدگر، مارتین؛ هستی و زمان؛ ترجمه سیاووش جمادی؛ تهران: نشر ققنوس، 1386.
  5. Angelova, Emilia; the Bloomsbury Companion to Heidegger, Heidegger and Gadamer; edit. Francois Raffoul, Eric S. Nelson; Bloomsbury Academic, 2013.
  6. Apel, Karl-Otto; Understanding and Explanation: A Transcendental-Pragmatic Perspective; trans. Georgia Warnke; Cambridge, Massachusetts, and London: The MIT Press, 1979.
  7. Bobb, Catalin; Paul Ricoeur’s hermeneutics Between Epistemology and Ontology; in: www.logos-and-episteme.proiectsbc.ro/, 2011.
  8. Dallmayr, Fred & T. Mccarthy; Understanding and Social Inquiry; Notre Dame: University of Notre Dame Press, 1977.
  9. Dostal, Robert, J.; the Blackwell Companion to Hermeneutics; edit. Niall Keane and Chris Lawn; Wiley Blackwell, 2016.
  10. Gadamer, Hans- Georg; Truth and Method; edit and translat. Joel Weinsheimer and Donald G.Marshall; 2nd rev, London: Continuum, 2004.
  11. Kearney, Richard; On Paul Ricoeur; Burlington: Ashgate Publishing Company, 2004.
  12. L.Tate, Daniel; The History of Continental Philosophy (The Hermeneutic Transformation of Phenomenology; edit. Leonard Lawlor; V.4, Chicago: The University of Chicago Press, 2010.
  13. Madison, G.B.; Routledge History of Philosophy, Twentieth-Century Continental Philosophy; edit. Richard Kearney; London and New York: Routledge, 2005.
  14. Mueller-Vollmer, K.; the Hermeneutics Reader; New York: Continuum International Publishing Group, 2006.
  15. Ricoeur, Paul; The Conflict of Interpretations; translat. Kathleen McLaughlin; London: Continuum International Publishing Group, 2004.
  16. _____; From Text to Action; translate Kathleen Blamey and John B. thompson; London: continuum International Publishing Group, 2008.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار