سنجش مبانی معرفت‌شناختی صورت‌بندی فعل خاص الهی در چارچوب الهیات طبیعت در مقایسه با صورت‌بندی‌های رقیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 گروه فلسفه دانشگاه خوارزمی

چکیده

دقت در صورت‌بندی فعل خاص الهی در چارچوب الهیات طبیعت، نشان از آن دارد که صورت‌بندی یادشده، مبتنی بر سه مبنای معرفت‌شناختی است که می‌توان آنها را این چنین فهرست کرد: واقع‌گرایی انتقادی، نوخاسته‌گرایی و مکملیت. این مقاله ابتدا صورت‌بندی مدافعان فعل خاص الهی در چارچوب الهیات طبیعت را تحلیل کرده است. سپس تلاش شده است مبانی معرفت‌شناختی این صورت‌بندی واکاوی شود. در بخش سوم و پایانی مقاله نیز تلاش‌ها معطوف به این بوده است که در بخش‌های جداگانه‌ای، سنجش مبانی معرفت‌شناختی یادشده در قالبی مقایسه‌ای و در قیاس با صور‌‌‌ت‌بندهای جایگزین یا رقیب انجام شود. بدین ترتیب که در بخشی به واقع‌گرایی انتقادی، در بخش دیگری به نوخاسته‌گرایی و در بخش پایانی به سنجش مقایسه‌ای مکملیت پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن‌سینا، حسین ابن‌عبدالله؛ رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات؛ تصحیح موسی عمید؛ همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا، 1383.
  2. باربور، ایان؛ دین و علم؛ ترجمة پیروز فطورچی؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1392.
  3. پترسون، مایکل و دیگران؛ عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفة دین؛ ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی؛ تهران: طرح نو، 1383.
  4. غیاثوند، مهدی؛ تحویل‌گرایی و فیزیکالیسم: بررسی انتقادی تحویل‌گرایی در فلسفة تحلیلی معاصر؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1395.
  5. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج7، تهران: صدرا، 1379.
  6. Aquinas, Thomas; Summa Theologica, trans. Fathers of the English Dominican Province; Benziger Bros edition, 1947.
  7. Murphy, Nancey; "Divine Action in the Natural Order: Buridan’s Ass and Schrodinger’s cat"; in Philosophy, Science and Divine Action, ed. F. Leron Shults & Nancy Murphy & Robert John Russell; Leiden & Boston: Brill, 2009, pp.263-304.
  8. Peacocke, Arthur; "The Sound of Sheer Silence: How does God Communicate with Humanity?" in Philosophy, Science and Divine Action, ed. F. Leron Shults & Nancy Murphy & Robert John Russell; Leiden & Boston: Brill, 2009, pp. 53-96.
  9. Polkinghorne, John; Beyond Science: The Wider Human Context; Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
  10. Polkinghorne, John; Belief in God in an Age of Science; New Haven & London: Yale University Press, 1998.
  11. ـــــــ; Science and Theology; London: Great Britain, 1998.