در کتب آسمانی و به ویژه قرآن کریم به دسته ای از علم و ادراک اشاره شده که به موجب آن جهان سرتاسر صاحب شعوری همگانی تلقی می گردد. این شعور که علمی بسیط به شمار می رود به همراه علم مرکب، تقسیماتی از علمند که مطالعه آن ها به تعمیق مطالعات هستی شناختی و انسان شناختی مددی فراوان می رساند. صدرالمتالهین در تحلیل این دو علم، افقی را به سوی ذهن ها می گشاید که در فهم نصوص دینی بسیار راه گشاست. پرسش اصلی نوشتار حاضر آن است که تحلیل دقیق اقسام علم بسیط و مرکب از نگاه صدرالمتالهین چیست و کاستی های آن کدام است؟ نگارنده در روی آوردی توصیفی، تحلیلی به آرای ملاصدرا و در ضمن بیان کاستی های نگاه او به علم بسیط و مرکب، به تبیین ویژگی ها، تفاوت ها و مختصات دقیق هرکدام همت گماشته است. فرضیه تحقیق با نظر به تعالیم وحیانی، چنان است که با نگاهی نسبی می توان همه موجودات را از یک منظر، صاحب علم مرکب دانست و از نگاهی دیگر با علم بسیط و مرکب میان شان تمایز نهاد.
حیدری، کوروش، و رضازاده جودی، محمدکاظم (1397). شعور همگانی در حکمت متعالیه و نقش آن در تعامل با محیط زیست. معرفت فلسفی، 62، 51-39.
داوری اردکانی، رضا (1379). ادراک بسیط و ادراک مرکب در نظر ملاصدرا و در فلسفه لایب نیتس. خردنامه صدرا، 19، 5-7.
سانتراک، جان دبلیو (1400). زمینه روانشناسی سانتراک، ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران: رسا.
طباطبایى، محمدحسین (1387). اصول فلسفه رئالیسم. قم، مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).
المسیری، عبدالوهاب (1382). دایرةالمعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم. ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، تهران: کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین.
ملاصدرا (1366).تفسیر القرآن الکریم. قم، بیدار.
ملاصدرا (بیتا). الحاشیة لصدرالمتألهین علی الشفاء. قم، بیدار.
ملاصدرا (1981م).الحکمةالمتعالیه فی الاسفارالعقلیة الاربعة، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی.
ملاصدرا (1387). سه رسائل فلسفی. قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ 3.
ملاصدرا (1360). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
)