بررسی تطبیقی مبانی الاهیاتی هرمنوتیک روشی و اصول فقه

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

در هرمنوتیک دو رویکرد روشی و فلسفی شایع است که اصلی­ترین تفاوت آنها در پیش‎فرض اساسی معناداری متن فی حد ذاته و صرف نظر از خواننده است. در بین این دو رویکرد آنکه با دانش اصول فقه قرابت داشته، در این پیش‏فرض بنیادین مشترک است، هرمنوتیک روشی است. به‎طورطبیعی بررسی تطبیقی این دو دانش ثمرات معرفتی درخوری برای هر دو خواهد داشت؛ اما پیش زمینه اصلی این بررسی و مقدم بر آن، بررسی تطبیقی دستگاه‏های فکری آنهاست که تشکیل‏دهنده اصلی هویت آنها می‏باشد؛ زیرا تنها در این صورت است که معنای قواعد و روش‏هایی که در این دو دیسیپلین به کار رفته، معین خواهد شد. از این جهت لازم است در ابتدا بررسی تطبیقی­ای بین مبانی الاهیاتی هرمنوتیک روشی و دانش اصول فقه صورت گیرد؛ چراکه خاستگاه اولین و اصلی شکل‏گیری هرمنوتیک روشی، تفسیر کتاب مقدس در بین یهودیان و مسیحیان بود و به همین دلیل آموزه­های الاهیاتی نقش بسیار مهمی در شکل‏دهی به آن داشت. مقاله حاضر می‏کوشد این بررسی تطبیقی را بین اصلی‏ترین آموزه­های الاهیاتی که بیشترین تأثیر را در ساماندهی به روش‏های تفسیری در هرمنوتیک و اصول فقه دارند، انجام دهد.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم.

    ** کتاب مقدس مسیحیان (انجیل).

    1. جرجانی، علی؛ التعریفات؛ قاهره: [بی‎نا]، 1357ق.
    2. حقانی فضل، محمد؛ خطاناپذیری کتاب مقدس؛ قم، چ اول، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، 1392.
    3. حقی البرسوعی، اسماعیل؛ تفسیر روح البیان؛ ج10، چ هفتم، قم: دار احیاء التراث الاسلامی، 1405ق.
    4. دارتیگ، آندره؛ پدیدارشناسی چیست؛ ترجمه محمود نوالی، چ ششم، تهران: انتشارات سمت، 1391.
    5. سبحانی، جعفر؛ محاضرات فی الالهیات؛ ترجمه عبدالرحیم سلیمانی؛ چ دوم، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه‏های علمیه، 1390.
    6. ـــــ؛ «خاتمیت انقطاع وحی تشریعی: پاسخ آیت‏الله سبحانی به دکتر سروش»؛ مجله معارف، ش31، 1386.
    7. سعدی، ابو حبیب؛ القاموس الفقهی لغه و اصطلاحا؛ چ دوم، دمشق: دارالفکر، 1408ق.
    8. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم؛ مسیحیت؛ چ دوم، قم: آیت عشق، 1384.
    9. طباطبایی، محمد حسین؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی؛ ج 3 و 12چ نوزدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1383.

    10.ـــــ؛ المیزان فی تفسیر القران؛ ج20، چ اول، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1417ق.

    11.عزیز، فهیم؛ دانش تفسیر در سنت یهودی- مسیحی؛ ترجمه علی نجف نژاد؛ چ اول، قم: انتشارات دانشگاه مفید، 1392.

    12.فیلیپ، الکساندر؛ «تاریخ تفسیر کتاب مقدس»؛ ترجمه حامد فیاضی؛ مجله هفت آسمان، ش34، 1386.

    13.م.گرنت، رابرت و دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس؛ ترجمه ابوالفضل ساجدی؛ چ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1385.

    14.گروندن، ژان؛ درآمدی به هرمنوتیک فلسفی؛ ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی؛ چ اول، تهران: انتشارات مینوی خرد، 1391.

    15.نائینی، محمدحسین؛ اجود التقریرات؛ قم: انتشارات مصطفوی، 1368.

    16.مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار؛ ج23-24، 67 و 89، چ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.

    17.مصباح یزدی، محمد تقی؛ آموزش عقاید؛ چ چهل‌و‌نهم، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‏الملل، 1389.

    18.مک گراث، آلیستر؛ درسنامه الاهیات مسیحی؛ ترجمه بهروز حدادی؛ ج1، چ اول از ویرایش پنجم، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، 1392.

    19.میشل، توماس؛ کلام مسیحی؛ ترجمه حسین توفیقی؛ چ سوم، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، 1387.

    1. Sushma Shiris, Tirhekar; Research Methodology in Education; USA, lulu publication, 2013.
    2. Seebohm T.M; HERMENEUTICS: METHODAND METHODOLOGY; USA: Kluwer Academic Publishers, 2004.
    3. Jameson ,Fredric; Marxism and Form: Twentieth-century Dialectical Theories of Literature; USA, Princeton University Press, 1974. 
    4. Alonso Schokel, Luis; A MANUALOF HERMENEUTICS; Translated by Liliana M. Rosa;  England, Sheffield Academic Press Ltd, 1998.
    5. Szondi, Peter; Introduction To litrary Hermeneutics; Translated by Martha Woodmansee; USA, Cambridge University Press, 1995.
    6.  Greidanus;Sidney  Preaching Christ from the Old Testament: A Contemporary Hermeneutical Method; U.k., Wm. B. Eerdmans Publishing, 1999 .
    7.  Warren Bowersock, Glen; Late Antiquity: A Guide to the Postclassical World; USA, Harvard University Press, 1999.