هستی‌شناسی شر در قرآن با تأکید بر میدان معنایی واژگان همنشین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

3 عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

مسئلةشرهموارهیکشبهاعتقاداست.هویتشناسیشروارتباطآنبارنج،مسبوق به ارائةرهیافتاینمعضل اعتقادیاست.قرآنپدیدةشر را در آیاتگوناگون مطرح می­کند.باتحلیلمیدان­هایمعناییواژگان همنشینشر در قرآن، می­توانبه هستی‌شناسیشر درقرآنرسید. تحلیلواژگان قرآنراه‌هایمختلفیداردکهمیدان­هایمعناییروشبدیعیبرایاینمنظور است. اگرچهراه‌حل‌هایگوناگونیبرایاینمسئلهبیانشده است،امابازطرحاینموضوعبهعنوانیکشبهةجدیو جدیداعتقادی،نگاهینوو دقتیعمیقدر اینمسئلهنیازاست. تحقیقپیش روباتأکیدبرواژگانهمنشینشر،در صددتبیینسرشتشروتحلیلجهان­بینیقرآندربارةشروارتباطآنبادشواری­هاست.آیاتقرآن برخیپدیدههایدشوار را خیرمی­داندوبرخیملایماترا شر معرفیمی­کند؛ازاین‌روازمنظر قرآنمیاندشواریوشررابطةتساوینیست.درنگاهقرآنخیربودنیاشربودنپدیده‌ای،به آثار و نتایجآن پدیدهمرتبط است. قرآن امتحان رایکیاز حکمت­هایوجودیشر معرفیمی‌کند.جهل موجب می­شودانسانخیریراشریاشریراخیرتلقیکند.
 


 

کلیدواژه‌ها


* قرآن مجید
* نهج البلاغة؛ قم: هجرت، 1414ق.
1. ابن­‌درید، محمد بن حسن؛ جمهرةاللغة؛ ج1‏­، بیروت: دار العلم للملایین­، 1988م.
2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله؛ التعلیقات؛ بیروت: مکتبة الاسلامی، 1404ق.
3. ابن‌عجیبه،­ احمد بن محمد؛ البحر المدید فی تفسیر قرآن المجید؛ قاهره: حسن عباس زکی، 1419ق.
4. ازهری، محمد بن احمد؛ تهذیب اللغة؛ چ1، بیروت­: دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
5. بیضاوی، عبدالله بن عمر؛ انوار التنزیل واسرار التأویل؛ چ1، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1418ق.
6. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد؛ جواهر الحسان فی تفسیر القرآن؛ چ1، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1418ق.
7. حلی، حسن بن یوسف؛ کشف المراد؛ چ4، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1413ق.
8. درویش، محیى‌الدین؛ اعراب القرآن الکریم و بیانه؛ چ4، دمشق: دار الارشاد، 1415­ق.
9. دعاس، احمد عبید، احمد محمد حمیدان و اسماعیل محمود القاسم‏؛ اعراب القرآن الکریم‏؛ چ1، دمشق: دار المنیر، 1425­ق­.
10. راغب اصفهانى، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ چ1، بیروت: دار العلم للملایین­، 1412ق.
11. رکعی، محمد و شعبان نصرتی؛ میدان­هایمعناییدرکاربستقرآنی؛ چ1، قم: نشر دار الحدیث، 1396.
12. سبزوارى نجفى، محمد بن حبیب‌الله‏؛ الجدید فى تفسیر القرآن المجید؛ چ1، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، 1406ق.
13. سجودی، فرزان؛ نشانه‌شناسی کاربردی؛ تهران: نشر علم، 1390.
14. سهروردی، شهاب­الدین؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ [بی­جا]: انجمن شاهنشاهی فلسفه، 1354.
15. شرتونی، رشید؛ مبادیالعربیة؛ ج3، قم: مؤسسة انتشارات دار العلم، 1368.
16. صدرالدین شیرازی، محمد؛ شرحاصولالکافی؛ چ1، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏، ‏1366.
17. صفوی، کوروش؛ درآمدیبرمعناشناسی؛ چ4، تهران: انتشارات سورة مهر­، 1390.
18. طباطبائى، سیدمحمدحسین‏؛ المیزانفىتفسیرالقرآن؛ چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیه قم‏، 1417ق‏.
19. طبرسى، فضل بن حسن‏؛ تفسیرجوامعالجامع‏؛ چ1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزة علمیة قم،‌‏ ‏1377.
20. طریحى، فخرالدین‏؛ مجمع البحرین؛ چ3، تهران: کتابفروشى مرتضوى‏، 1375­.
21. طنطاوی، سیدمحمد؛ التفسیر الوسیط للقرآن الکریم؛ قاهره: مجمع‌ البحوث‌ الاسلامیة‌­، 1413ق.
22. طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، [بی­تا].
23. طیب، سیدعبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات اسلام، 1378.
24. صاحب، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح؛ چ1، بیروت: دار العلم للملایین، 1376.
25. فارابی، محمد بن محمد؛ الاعمال الفلسفیة؛ چ1، بیروت: دار المناهل، 1413ق.
26. فخر رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر؛ الاربعینفیاصولالدین؛ چ1، قاهرة: انتشارات مکتبة الکلیات الازهریة، 1986م.
27. فراهیدى، خلیل بن احمد؛ العین؛ چ2، قم: نشر هجرت­، 1409­ق.
28. قطب‌الدین الرازى و الباغنوى‏؛ الهیاتالمحاکماتمعتعلیقاتالباغنوى‏؛ چ1، تهران: میراث مکتوب‏، 1381.
29. مازندرانی، مولی محمدصالح؛ شرح الکافی؛ تحقیق ابوالحسن شعرانى­‏؛ چ1، تهران: المکتبة الاسلامیة، 1382­ق.
30. مراغی، احمد بن مصطفی؛ تفسیر المراغی؛ بیروت: دار احیا التراث العربی، [بی­تا].
31. مطهرى، مرتضی؛ مجموعه‏آثار؛ تهران: صدرا، [بی­تا].
32. مظهری، محمد ثناء‌الله؛ التفسیر المظهری؛ کویته: نشر رشدیه، 1412ق.
33. مکارم شیرازی، ناصر؛ الامثال فی تفسیر کتاب الله المنزل؛ چ1، قم: مدرسه امام على بن ابى‌طالب†، 1421ق.
34. هیک، جان؛ فلسفه دین؛ ترجمه بهزاد سالکی؛ تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی،