اهم مختصات معرفت‌شناختی فضای سایبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

فضای سایبر -که از آن مسامحتاً با عنوان فضای مجازی یاد می‌شود- عرصه و زیست‌جهانِ نوینی است که در پی بروز انقلاب‌های علمی چند دهه اخیر و پیشرفت بشر در علوم رایانه و فناوری اطلاعات، به دست انسان مدرن گشوده‌ شده است. به‌موازات انفتاح و بسطِ فزاینده این ساحت جدید، فراهم‌شدن امکان تعامل فرامکانی و فرازمانی افراد با یکدیگر و با اشیاء‌ و نیز بروز تغییر هستی‌شناسانه (تغییر در نحوه وجودِ) اطلاعات، یعنی گسست اطلاعات از ماده (کاغذ) و شبیه‌سازی آن در ماده "بیت" (دیجیتالی‌شدن اطلاعات)، در عرصه معرفت‌شناسی بشر و درک او از چیزها نیز دگرگونی شگرفی پدید آمد؛ به‌گونه‌ای که می‌توان، نشستن اطلاعات به‌جای معرفت؛ تغییر در روش طبقه‌بندی اطلاعات؛ مرور صفحه نمایش به‌جای خواندن مطلب؛ تحول در معیار صدق باورها؛ تحول در الگوی توجیه باورها؛ فقدان ملاک تمییز میان حقیقت و مجاز؛ گسترش معرفتِ اجتماع‌محور؛ و تحول در مسئولیت معرفتی را در زمره مهم‌ترین مختصات معرفت‌شناختی فضای سایبر -چونان یکی از اصلی‌ترین منابع معرفت بشر کنونی- دانست. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-عقلی، درصدد تبیین مختصات معرفت‌شناختی فضای سایبر بوده و اهم تطورات معرفت‌شناختی این عرصه را به تصویر کشیده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376). الشفاء- الإلهیات. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  2. خندان، سیدمحمد (1388الف). فلسفه اطلاعات. تهران: چاپار.
  3. خندان، سیدمحمد (1388ب). سیری فلسفی در سپهر اطلاعات: جستارهایی پیرامون اطلاعات، اطلاع‌رسانی و تکنولوژی اطلاعات. تهران: چاپار.
  4. دریفوس، هیوبرت ‌اِل (1383). درباره اینترنت. ترجمه علی فارسی‌نژاد، تهران: ساقی.
  5. دکارت، رنه (1369). تأملات در فلسفه اولی. ترجمه احمد احمدی، تهران: سمت.
  6. سنکی، هوارد (1381). بررسی پنج روایت از نسبی‌گرایی. ترجمه پیروز فطورچی، فصلنامه ذهن، 9، 66-55.
  7. سهروردی (شیخ اشراق)، شهاب‌الدین یحیی (1375). المقاومات (العلم الثالث). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج1، تصحیح و مقدمه هنرى کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
  8. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1388). التلویحات اللوحیه و العرشیه. تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی، تهران:مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه.
  9. صدرالمتألهین (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیه. ج1، قم: مکتبه المصطفی.
  10. صلواتی، عبدالله (1400). تحول معرفت‌شناختی فضای مجازی. تهران: سمت.
  11. عاملی، سید سعیدرضا (1396). فلسفه فضای مجازی. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
  12. فارابی، ابونصر (1408الف). أنولوطیقا الأول و هو القیاس. المنطقیات للفارابى، تحقیق محمدتقى دانش‌پژوه، قم: مکتبه آیة‌الله المرعشى‏.
  13. فارابی، ابونصر (1408ب). شرایط الیقین. المنطقیات للفارابى‏، ج1، تحقیق و مقدمه محمدتقى دانش‌پژوه، قم: مکتبه آیةاللّه المرعشى‏.
  14. فارابی، ابونصر (1986). الحروف. مقدمه و تحقیق و تعلیق محسن مهدى، بیروت: دار المشرق.
  15. فلوریدی، لوچیانو (1397). جان کلام فلسفه اطلاعات. ترجمه هادی ربیعی و ناهید امیری، تهران: نشر علم.
  16. قائمی‌نیا، علی‌رضا (1400). الهیات سایبر. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
  17. کار، نیکلاس (1399). اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟. ترجمه محمود حبیبی، تهران: گمان.
  18. کِلی، کوین (1400). آینده نزدیک: درک 12 نیروی فناورانه که آینده‌مان را رقم می‌زنند. ترجمه شایان تقی‌نژاد، تهران: نشر آموخته.
  19. کیان‌خواه، احسان (1401). تأملی نظری در ماهیت فضای سایبر. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  20. گاردنر، هوارد (1400). تغییر ذهن‌ها: هنر و علم تغییر ذهن خود و دیگران. ترجمه سیدکمال خرازی، تهران: نشر نی.
  21. گرام، گوردن (1393). جستاری فلسفی در ماهیت اینترنت. ترجمه محمدرضا امین‌ناصری، تهران: کویر.
  22. گریلینگ، ای سی، استرجن، اسکات، و مارتین، ام. جی (1390). آشنایی با فلسفة تحلیلی: معرفت‌شناسی. ترجمه امیر مازیار، تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
  23. گلدمن، آلوین (1381). چیستی باور موجه. ترجمه مسعود الوند، ذهن، 9، 97-130.
  24. لینچ، مایکل پاتریک (1398). اینترنت ما: اطلاعات زیاد و فهم کم در عصر کلان‌داده. ترجمه حامد قدیری، تهران: نشر اسم.
  25. نیچه، فردریش (1399). چنین گفت زرتشت. ترجمه مهرداد یوسفی، تهران: نیک فرجام.
  26. Audi, Robert (2003). Epistemology: A Contemporary Introduction to the Theory of Knowledge. London, Routledge.
  27. Baudrillard, Jean (2001). Symbolic Exchange and Death. Selected Writings, Translated by Charles Levin, Stanford University Press.
  28. Chisholm, Roderick M. (1982). Theory of Knowledge. New Jersey: Prentice-Hall International Editions.
  29. Dancy, Jonathan (1985). An Introduction to Contemporary Epistemology. Oxford & New York, Basil Blackwell.
  30. Dancy, Jonathan, Sosa, Ernest & Step, Matthias (2010). A Companion to Epistemology. New York: Willy-Blackwell,.
  31. Floridi, Luciano (2002). What is the Philosophy of Information?. Metaphilosophy LLC and Blackwell Publishers Ltd.
  32. Floridi, Luciano (2003). Two Approaches to the Philosophy of Information. Oxford University.
  33. Floridi, Luciano, Greco, Gian Maria, Paronitti, Gianluca, and Turilli, Matteo (2005). How to Do Philosophy Informationally. Oxford University.
  34. Floridi, Luciano (2005). Semantic Conceptions of Information. in: Http://Plato.Standford.Edu/Entries/ Information-Semantic.
  35. Goldman, Alvin (2006). Social Epistemology. Routledge Encyclopedia of Philosophy, in: rep.routledge.com, 3 January 2023.
  36. Heidegger, Martin (1977). The Age of the World Picture. in: The Question Concerning Technology, William Lovitt (Ed.), New York and London: Harper and Row, 115-154.
  37. Lehrer, Keith (1990). Theory of Knowledge. Bulderr & San Francisco: Westview Press.
  38. Myerson, George (2001). Heidegger, Habermas and the Mobile Phone. USA, Cambridge, Icon Books Ltd.
  39. O`Hara, Kieron (2002). Plato and the Internet. Cambridge, Icon/Totem Books.
  40. Plato (1997). Theaetetus. Complete Works, Edited with introduction and notes by John A. Cooper, Indiana Polis/Cambridge: Hackett Publishing Co.
  41. Plato (1929). Timaeus and Critias. Translated by A. E. Taylor, London, Methuen & Co.
  42. Plato (2016). Translated by Benjamin Jowett, United States, Dover publications.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار