مطالعه و تبیین مبانی معرفت‌ شناختی الگوی تدریس بدیعه ‌پردازی در راهبردهای یاددهی-یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران

2 مدیر بخش علوم تربیتی سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور

3 استاد دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی تهران

چکیده

                       
پژوهش حاضر با هدف کشف مبانی معرفت‎شناختی الگوی تدریس بدیعه‎پردازی صورت گرفته است.راهبرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن توصیفی- تحلیلی و رویکرد آن واکاوی اسناد بوده است. داده‎های پژوهش با ابزار فیش‌برداری فراهم و با استفاده از تکنیک تحلیل متن مورد تحلیل قرار گرفته‎ است. یافته‌های پژوهش در تحلیل عناصر آموزشی (معلم، شاگرد، تدریس و برنامه درسی) حاکی از آن است که معلم در این الگو نقش روشنفکر، دگرگون‌ساز و پرسشگر را ایفا کرده و شاگرد ضمن مشارکت و محتوی‌سازی و لذت‌بردن از محتوای در حال ساخت دانش و هویت خویش بوده است. تدریس در این الگو به روش حل مسئله پرسش و پاسخ، قیاس و استعاره صورت گرفته است و برنامه درسی به صورت فرایندمدار و انعطاف‌پذیر بوده است. نتایج تحلیل معرفت‌شناختی الگوی تدریس بدیعه‌پردازی نشان داد معرفت در این الگو به صورت سلسله‌مراتبی، نسبی و ذهنی بوده و نوع معرفت در الگوی حاضر به صورت معرفت تجربی، عقلانی و بخشی هم معرفت شهودی بوده است؛ نیز مکاتب فلسفی زیربنایی الگوی بدیعه‌پردازی شامل مکاتب پراگماتیسم، طبیعت گرایی، اگزیستانسیالیسم و پست مدرنیسم بوده است.

کلیدواژه‌ها


  1. آزمایش‎کندرود، هانیه؛ بررسی جایگاه روش‏های فعال تدریس در فرایند تعلیم و تربیت از دیدگاه قرآن کریم؛ پایان‏نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی و روان‏شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تبریز، 1395.
  2. آقازاده، محرم؛ راهنمای روش‏های نوین تدریس بر پایه پژوهش‏های مغزمحوری- ساخت‏گرایی، یادگیری از طریق همیاری، فراشناخت و...؛ تهران: انتشارات آییژ، 1392.
  3. جویس، بروس، امیلی کالهون و دیوید هاپکینز؛ الگوهای یادگیری ابزارهایی برای تدریس؛ ترجمه محمود مهرمحمدی و لطفعلی عابدی؛ تهران: انتشارات سمت، 1395.
  4. جویس، بروس، مارشا ویل و امیلی کالهون؛ الگوهای تدریس؛ ترجمه محمدرضا بهرنگی؛ تهران: انتشارات کمال تربیت، 1394.
  5. حبیبی کلیبر، رامین. ابوالفضل فرید و جعفر بهادری خسروشاهی؛ «تأثیر تدریس بدیعه‏پردازی و الگوی چرخه یادگیری هفت‎مرحله‎ای بر بهبود تفکر خلاق دانش‎آموزان»، مجله تدریسپژوهی؛ دوره7، ش1، 1398، ص188-173.
  6. حسین‏زاده، محمد؛ معرفت‏شناسی؛ تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ ۱۳۹۳.
  7. حسینی، افضل‏السادات، تحسیم الیاسی، بیژن عبدالکریمی و سیدمهدی سجادی؛ «مفهوم استعاره و کارکرد آن در حوزه زبان و اقتضائات آن در تعلیم و تربیت»، مجله اندیشه‏های نوین تربیتی؛ دوره 4، ش4، 1397، ص39-60.
  8. خورشیدی، عباس؛ روشها و فنون تدریس؛تهران: نشر یسطرون، 1397.
  9. درتاج، فریبرز و رسول کردنوقابی؛ نظریه‏های آموزش: الگوها، راهبردها، روش‏ها، فنون؛ تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1396.
  10. رفیعی، رضا، جلال وهابی همابادی و شهناز خالقی‏پور؛ «تأثیر روش تدریس فعال بدیعه‏پردازی در درس انشا بر خلاقیت و انگیزش تحصیلی دانش‎آموزان دوره اول متوسطه»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی؛ 1396، ص179-192.
  11. رفیعی انوسی، حمید و فرید ملکشاهی؛ «کاربرد روش بدیعه‎پردازی در آموزش دوره اول و دوم ابتدایی»، اولین همایش ملی علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی و امنیت اجتماعی؛ تهران، 1396.
  12. رهنمایی، سیداحمد؛ فلسفه تعلیم و تربیت (غربی و اسلامی)؛ تهران: سازمان سمت (مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی- قم: مؤسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی (ره)، 1397.
  13. ستاری، علی؛ آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان؛ تهران: انتشارات سمت، 1397.
  14. سرمدی، محمدرضا، محمدحسن صیف و سعید طالبی؛ مبانی نظری و فلسفی آموزش از دور؛ تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 1390.
  15. سلمانی‎زاده، زهرا؛ بررسی میزان اثربخشی روش تدریس بدیعهپردازی و روش رایج بر یادگیری و یادداری و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان دوره دوم متوسطه ناحیه یک بندرعباس؛ پایان‎نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس، 1397.
  16. سیف، علی‏اکبر؛ روان‏شناسی پرورشی نوین: روان‎شناسی یادگیری و آموزش؛  تهران: نشر دوران، ۱۳98.
  17. شعبانی، حسن؛ مهارت‏های آموزشی و پرورشی (روش‎ها و فنون تدریس)؛ ج1، تهران: سمت، 1398.
  18. صفوی، امان الله؛ روشها فنون و الگوهای تدریس؛ تهران: انتشارات سمت، 1397.
  19. فرمهینی فراهانی، محسن؛ پست‏مدرنیسم و تعلیم و تربیت؛ تهران: انتشارات آییژ، 1383.
  20. فرج‎اللهی، مهران و مهدی معینی کیا؛ آموزش از دور: مفاهیم، نظریه‎ها، ضرورت‏ها، الزامات و...؛ تهران: انتشارات علم استادان، 1393.
  21. کدیور، پروین؛ روانشناسی یادگیری: از نظریه تا عمل؛ تهران: انتشارات سمت، 1397.
  22. کریمی، یوسف؛ روانشناسی تربیتی؛تهران: نشر ارسباران، 1397.
  23. گوتیه، کلرمون و موریس تاردیف؛ پداگوژی علم و هنر یاددهی- یادگیری از دوران باستان تا به امروز (نظریه و کاربرد)؛ ترجمه فریده مشایخ؛ تهران: انتشارات سمت، 1394.
  24. مرتضوی‎زاده، سیدحشمت‏الله؛ اصول و روشهای تدریس؛تهران: انتشارات آییژ، 1397.
  25. معروفی، یحیی و مظفر مولودی؛ «تأثیر روش تدریس بدیعه‏پردازی بر پرورش خلاقیت دانش‏آموزان پایه پنجم ابتدایی»، مجله پژوهش‏های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)؛ دانشگاه شاهد، دوره 22، ش6، 1394، ص31-44.
  26. میرزایی، صفورا؛ بررسی تأثیر روش بدیعهپردازی بر میزان پرورش مهارت‏های تفکر فلسفی دانشآموزان پایه سوم ابتدایی شهر بوانات؛ پایان‏نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان، 1397.
  27. یزدانی، لیلا؛ تعیین اندازه اثر روش‏های تدریس بدیعهپردازی و استقرای نگاره کلمه و روش تلفیقی بر میزان یادگیری زبان انگلیسی زبانآموزان دختر دوره ابتدایی سال تحصیلی 1394-1393؛ پایان‎نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز،‌ 1394.
  28. یوسفی، محمدامین؛ مقایسه تأثیر روش تدریس بدیعهپردازی با روش تدریس 5 ای بر پیشرفت تحصیلی و خلاقیت دانشآموزان پسر در درس علوم تجربی؛ پایان‎نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی، 1395.

29. Bast, J.; Research Methods in Behavioral & Training Sciences; the Translation of Hassan Pasha Sharifi & Narges Taleghani; Tehran: Growth Publications, 2000.  

30. Bisrat, H., Abel, B., Salome, W., Michael, M., and Sade, H.; “Development of a New Innovative Teaching Method Using a Comprehensive Approach: A Survey of Students’ Opinion”; Biomed J Sci andTech Res, 3(4), 2018, pp.3494-3499.

31. Suratno, Komaria, N., Yushardi, Dafik, and Wicaksono, I.; “The Effect of Using Synectics Model on Creative Thinking and Metacognition Skills of Junior High School Students”; International Journal of Instruction, 12 (3), 2019, pp.133-150.